Jos de Mul. Naar een posthistorische film?. In: Janette Kolkema en Martijn Mewe (eds.), Filmmakers en de toekomst. Amsterdam: Dutch Directors Guild, 2007, 27-33.

Jos de Mul. Lekenstaat of lijkenstaat? Pleidooi voor een verlichte polythiek In: D. Loose (red.), Religie in het publieke domein. Fundament en fundamentalisme. Budel: Damon, 2007, 100-139.

• DOWNLOAD PDF

Jos de Mul. Wittgenstein 2.0: Philosophical reading and writing after the mediatic turn. In: A. Pichler & H. Hrachovec (eds.) Wittgenstein and the Philosophy of Information. Proceedings of the 30th International Ludwig Wittgenstein-Symposium in Kirchberg, Austrian Ludwig Wittgenstein Society. New Series, Vol 6. Heusenstamm: Ontos Verlag, 2007, 157-183.
 

Wir sind aufs Glatteis geraten, wo die Reibung fehlt, also die Bedingungen in gewissem Sinne ideal sind, aber wir eben deshalb auch nicht gehen können.
Ludwig Wittgenstein

Glattes Eis, ein Paradies für den, der gut zu tanzen weiß.
Friedrich Nietzsche

Introduction¹

‘Although Wittgenstein is widely regarded as one of the most important and influential philosophers of this century, there is very little agreement about the nature of his contribution. In fact, one of the most striking characteristics of the secondary literature on Wittgenstein is the overwhelming lack of agreement about what he believed and why’. These are the opening words of David Stern’s article ‘The availability of Wittgenstein’s philosophy’ in The Cambridge Companion to Wittgenstein (Stern 1996, 442). In his introduction to the same volume, Hans Sluga even proposes that our fascination with Wittgenstein might be ‘a function of our bewilderment over who he really is and what his works stand for’ (Sluga 1996, 1).

Jos de Mul. Cyberspace Odyssee. Een zwerftocht door een virtuele wereld. P. Oomen. e.a. (red.).Cyberspace. Zijn, denken en bewegen in een grenzeloze wereld. Nijmegen, Valkhofpres, 2006, 25-48.

Jos de Mul. Cyberspace for dummies. Een vraaggesprek met Jos de Mul. P. Oomen. e.a. (red.), Cyberspace. Zijn, denken en bewegen in een grenzeloze wereld. Nijmegen, Valkhofpres, 2006, 15-24.

Jos de Mul. Keuzevrijheid kent afnemende meeropbrengst en andere bijdragen. In Filosofisch Elftal. Nederlandse denkers over de actualiteit, Red. Y. Stein. Amsterdam: Nieuw Amsterdam Uitgevers, 2006, p.. 35-36, 63-67, 78-81, 135-136, 143-145, 157-158, 276-277, 306-307, 312-313.

Jos de Mul. Ontzaglijk bestuur. Epiloog. In Ontzaglijk bestuur. Over de twee gezichten van ICT-innovatie en bestuurlijke vernieuwing, Red. V. B. e.a. Amsterdam: Center for Public Innovation, 2006, 23-28.

Jos de Mul. Keuzedelirium: over de paradox van de keuzevrijheid. In: Wil de burger wel kiezen? Over keuzevrijheid in de gezondheidszorg en de energiemarkt, V. Bekkers et. al, Rotterdam: Center for Public Innovation, 2006, 17-25.

Zo’n twee- à driemaal per week, bij voorkeur rond etenstijd, word ik opgebeld door een persoon die mij mededeelt dat ik naar alle waarschijnlijkheid teveel betaal voor mijn telefoon, internetaansluiting, gas, elektriciteit, hypotheek, pensioenpremie of zorgverzekering.  Gelukkig blijkt daar altijd wat aan te doen. Ik hoef slechts gebruik te maken van mijn keuzevrijheid en van aanbieder te veranderen.  De eerste jaren waren die telefoontjes mij, op het tijdstip waarop ze plaatsvonden na, niet onwelkom. Zo bleek het dat ik bijvoorbeeld inderdaad fiks kon besparen op mijn telefoonkosten door carrier preselect te gaan bellen.

Inmiddels is de keuzevrijheid met betrekking tot de aanschaf van producten en diensten overweldigend. Maar helaas vaak ook nogal frustrerend. En dat is niet alleen mijn ervaring. Als ik mijn oor te luisteren leg tijdens in mijn omgeving of een willekeurige krant of tijdschrift open sla, dan beluister ik een massaal ongenoegen. Er wordt diep gezucht over de overvloed aan keuzen. Overvloed én onbehagen. De keuzestress neemt toe en mondt langzamerhand uit in een beknellende keuzedwang. Goede raad is niet langer duur, maar vind maar eens de tijd om hem tussen de overvloed van slechte raad te vinden.

Jos de Mul. Tragisch bestuur en romantisch besturen. In: V. Bekkers en J. van Wamelen (red.), Openingsbijeenkomst Center for Public Innovation. Rotterdam, 2005, 43-48.

Jos de Mul. The game of life. Narrative and ludic identity formation in computer games. In: J. Goldstein and J. Raessens,Handbook of Computer Games Studies. Cambridge MA (MIT Press), 2005, 251-266.

Human identity is not a self-contained entity, hidden in the depths of our inner self, but is actively constructed in a social world with the aid of various expressions, such as social roles, rituals, clothes, music, and (life) stories. These expressions not only mediate between us and our world (referentiality) and between us and our fellow man (communicability), but also between us and ourselves (self-understanding). Consequently, changes in these mediating structures reflect changes in the relationship between us and our world, in our social relationships, and in our self-conception.

In recent decades the domain of expressions has been (massively1) extended by computer games and, as a result, we witness the emergence of a new tool for identity formation. In this chapter I shall examine the way computer games construct our identity in comparison with traditional narrative media, such as novels and movies. My investigation is primarily philosophical: it aims at a conceptual clarification of the relationship between ( playing) computer games and human identity. However, though this study is not empirical, one of its aims is to contribute to the theoretical framework for empirical research in this field. The theoretical starting point of my investigation is Ricoeur’s theory of narrative identity. I will argue that this theory provides a fruitful conceptual framework for understanding the way playing computer games construct personal identity. However, because his theory exclusively focuses on standard linguistic narratives, we will have to amend this theory in order to apply it within the domain of computer games.

I will develop the argument in three sections, starting with a short analysis of the concept of identity. Against this background, I explain Ricoeur’s theory of narrative identity and discuss some constraints that prevent its application to computer games. In the next section, after a short analysis of the concepts of play, game, and computer game, I discuss the narrative dimension of computer games and the interactive dimension that distinguish computer games fundamentally from narratives. Then I present an outline of a theory of ludic identity, and discuss the transformation in our present culture from narrative to ludic identity construction. Finally, I formulate some aspects of this transformation that are crucial for its evaluation.

Jos de Mul. Tragische technologieën In: Red. P. Vanden Berghe, W. Lemmens en J. Taels (red.), 'Tragisch'. Over tragedie en ethiek in de 21e eeuw, Budel: Damon, 2005, 87-119.

Jos de Mul. Zen en de kunst van het computeronderhoud, Instantverlichting voor dummies. In H. Oosterling & V. Bhagwandin (Red..), Met drie ogen. Interculturele kruisbestuiving tussen filosofie en spiritualiteit. Rotterdam: Asoka, 2005, 175-188, en 201-203.

Een beroemde koan – een vaak paradoxaal geformuleerde spreuk of anekdote ter overpeinzing - uit de traditie van het Zen boeddhisme luidt: ‘Als je de Boeddha tegenkomt, doodt hem dan!’ (Aitken 1990, 8). Dat is op het eerste gezicht een nogal schokkende uitspraak, die lijkt in te gaan tegen de geweldloosheid die niet zonder reden wordt verbonden met het boeddhisme. Wie de geschiedenis van Zen in het twintigste-eeuwse Japan in ogenschouw neemt, zal evenwel moeten erkennen dat de gewelddadigheid van Zen zich niet beperkt tot de inhoud van meditatieve koans, maar ook in de Zen-praktijk tot uitdrukking komt.

In het hiernavolgende zal ik ‘het doden van de Boeddha’, de relatie tussen Zen en geweld, doordenken in het licht van de confrontatie van Zen met de wereld van de informatietechnologie. Deze confrontatie tussen Oosterse levensbeschouwing en Westerse technologie zal ook de vraag op roepen naar de inherente gewelddadigheid van de interculturele dialoog.  De overpeinzing zal mij ten slotte voeren naar een ‘koan’ van Martin Heidegger. Ik besef dat dit een mengsel is dat zwaar op de maag kan liggen. Daarom begin ik – bij wijze van  luchtig voorgerecht -  met wat alledaags geweld uit het leven van een computergebruiker.