Jos de Mul. Welkom in het Symbioceen. Over de verstrengeling van natuur, cultuur en techniek. Amsterdam: Boom, 28 maart 2024.
Het leven is onlosmakelijk verbonden met competitie, strijd en vernietiging, maar minstens zo belangrijk is symbiose: het samenleven en samenwerken van mensen, andere levensvormen en technische artefacten. Aan de hand van talloze prikkelende voorbeelden, van bacterien die samen met de mens nieuwe, polygenome organismen vormen tot het versmelten van mensenbreinen en digitale netwerken, laat Jos de Mul zien dat symbiose een onuitputtelijke bron van vernieuwing is. Steeds opnieuw schept deze versmelting van natuur, cultuur en techniek onverwachte oplossingen en nieuwe uitdagingen.
Op originele wijze combineert De Mul recente inzichten uit de natuur- en geesteswetenschappen met romans. sciencefictionfilms en games. Zo biedt hij niet alleen een verfrissende kijk op actuele problemen als ecologische catastrofes, toenemende geopolitieke spanningen en kunstmatige intelligentie. maar spoort hij de lezer ook aan deze uitdagingen met een ‘voorzichtige roekeloosheid' tegemoet te treden.
Verkenningen van een nieuw tijdperk, waarin natuur, cultuur en techniek in een existentiele dans verstrengeld zijn geraakt!
28 Maart 2024 | ISBN 9789024464647 | 01.01 | 320 blz. Paperback € 29,90 - E-book € 21,50
Recensies
'Het besef begint door te dringen: we leven al sinds mensenheugenis in het ‘symbioceen’. Een nieuwe, alomvattende visie op mens, natuur en techniek is hard nodig, blijkt uit een gloedvol pleidooi van filosoof Jos de Mul.' Jop de Vrieze in NRC Handelsblad
'Een levenshouding waardoor we minder een gevaar hoeven te zijn voor de aarde en voor onszelf.' – Ronald van Raak in De Volkskrant.
‘De hoofdstukken waarin De Mul kritiek geeft op Richard Dawkins of teruggrijpt naar het werk van de Nederlandse historicus Johan Huizinga over de ‘homo ludens’ zijn erg lezenswaardig.’ – Tjesse Riemersma in Trouw.
'De Mul raapt de stok op waar Margulis hem achterliet en breidt de symbiosetheorie met behulp van enkele andere denkers uit naar de domeinen van cultuur en technologie. […] Hij noemt die positie ‘tragisch humanisme’, en met dit concept belandt De Mul bij de kern van zijn betoog. Tragisch humanisme is namelijk zijn alternatief voor zowel het destructieve humanisme dat gelooft in de maakbaarheid en de almacht van de mens, als voor de vlakke ontologieën zoals die van Latour, waarin de mens volgens De Mul niet verantwoordelijk kan worden gesteld voor diens daden.' – Mathijs Tratsaert in De Reactor. Vlaams-Nederlands platvorm voor literatuurkritiek.
'De klimaatcrisis, maar ook de strijd tussen democratische en autoritaire regeringsvormen, of de toenemende afhankelijkheid van kunstmatige intelligentie, kunnen we alleen begrijpen als we accepteren dat we zijn verstrengeld met onze omgeving, zo laat hij zien.In het boek maakt Jos de Mul dit ook op een symbiotische manier duidelijk. Door een beeld te geven van de mens in de wereld, op basis van filosofie en wetenschap, maar ook door het gebruik van films, literatuur, games en andere cultuuruitingen. Mede daardoor is Welkom in het Symbioceen interessant voor een breder leespubliek.' – Ronald van Raak in Erasmus Magazine.
Agenda activiteiten rondom de publicatie van het boek
Leven in (wan)orde. Lezing in de nacht van de Filosofie. Tilburg: Theater de Nieuwe Vorst (Willem II Straat, 49 Tilburg, NB, 5038 BD.) Zaterdag 13 april 2024,
Interview Radio Rijnmond (https://www.rijnmond.nl/chris-natuurlijk), 20 april, tussen 8:00 en 9:00.
Boekpresentatie Welkom in het Symbioceen. Het Leeskabinet bij Donner: interview door Berrie Vugts. Rotterdam: boekhandel Donner, theater eerste verdieping. Zondag 28 april om 15.00 uur, inloop vanaf 14.30.
Discussie over Welkom in het Symbioceen. SPUI25, Amsterdam. Maandag 6 mei 2024, 17:00 uur.
Loeder aarde. Over het nut en nadeel van symbiosen voor het leven. Lezing in het kader van de ISVW Klimaatfilosofie. Leusden: ISVW: 7 mei 2024.
‘Samenwerking kenmerkt de evolutie’. Interview met Robin Atia in Filosofie Magazine. 2 juli 2024.
Technosymbiose: over nut en nadeel van samenwerking voor het leven. Filosofisch Café Nijmegen (Daalseweg 19). Maandag 9 september, 2024, 20:00-22:00.
CheatGPT. Kunstmatige intelligentie als parasitaire symbiose. Lezing voor Studium Generale. Aula Universiteit Maastricht: Minderbroedersberg 4-6, Maastricht. 19 september 2024, 20:00 uur.
Jos de Mul, Eva Meijer en Chihiro Geuzebroek. Slotdiscussie Exploring Stories: Nature's Narrative, Internationaal Literatuurfestival Utrecht. TivoliVredenburg, 16:30 - 17:30 uur. Tickets
Welkom in het Symbioceen. Een interdisciplinair wetenschappelijk en artistiek perspectief. Lezing voor de Nederlandse afdeling van de Société Européenne de Culture. Amsterdam: Sociëteit De Kring, 11 november 2024, 18:00-19:00 uur.
Welkom in het Symbioceen! Over de verstrengeling van natuur, cultuur en techniek. Brussel: Ritcs, School of Arts, Aula 1, Antoine Dansaertstraat 70, 1000 Brussel, 14:00-16:00 uur.
Zelfzuchtige genen? Neoliberale propaganda! Gesprek met Ad Verbrugge in de Nieuwe wereld over Welkom in het Symbioceen. Over de verstrengeling van natuur, cultuur en techniek. De Nieuwe Wereld, 4 december 2024.
Voorpublicatie
Zinsbegoocheling, het parasitaire karakter van ChatGPT in De Groene Amsterdammer, 28 maart 2024.
Inhoud
Inleiding 9
DEEL I WELKOM IN HET SYMBIOCEEN
1 Afscheid van het Antropoceen? 15
2 Slim word je samen 48
3 Symbiose(n) 57
4 Technosymbiose 70
5 Symbioceen 83
6 Strijdige harmonie 95
7 Verstrengelingen 113
DEEL II EXPLORATIES IN HET SYMBIOCEEN
NATUURCULTUURTECHNIEK
8 Leven voorbij de genen 119
9 Unheimliche organismen 144
10 Niet terug, maar vooruit naar de natuur! 173
NATUURCULTUURTECHNIEK
11 Uncle Sim wants You! Over de symbiose van spel en oorlog 181
12 Vriend en vijand in de Russisch-Oekraïense oorlog 200
13 Turingtests, sciencefictionfilms en Boeddhabots 216
NATUURCULTUURTECHNIEK
14 Help, ik ben een database! 233
15 Polyexcentriciteit. Bespiegelingen van en over zwermgeesten 253
16 The Matrix Resurrections, paarse pillen en happy endings 265
Uitleiding 277
Verantwoording 280
Dankwoord 283
Noten 285
Bibliografie 295
Personenregister 315
Jos de Mul (1956) is emeritus hoogleraar wijsgerige antropologie aan de Erasmus Universiteit Rotterdam. Tot zijn bekendste boeken behoren Cyberspace Odyssee (6de druk 2010, winnaar Socratesbeker), De domesticatie van het noodlot (5de druk 2014) en Kunstmatig van nature (3de druk 2024, Essay van de Maand van de Filosofie. De Mul publiceert geregeld in Trouw, NRC, Vrij Nederland en De Groene Amsterdammer.
Vanwege de transitie naar Joomla 5 en de JA Teline V Magazine template is deze website voorlopig onder constructie. De meer dan duizend items die betrekking hebben op mijn publicaties, lezingen en media-optredens zijn weliswaar nog steeds allemaal te raadplegen, maar bij een deel (veelal oudere) items moeten tekst, afbeeldingen en/of audiovisuele clips opnieuw of alsnog worden toegevoegd. Klik voor details over de opbouw van deze website en het gebruik van de nieuwe database annex zoekmachine de LEES MEER button.
