Jos de Mul. Philosophical Anthropology 2.0. In: Jos de Mul. (ed.), Plessner's Philosophical Anthropology. Perspectives and Prospects. Amsterdam/Chicago: Amsterdam University Press/Chicago University Press, 2014, 457-475.
Introduction

The aim of this chapter is to demonstrate the relevance of Helmuth Plessner’s philosophical anthropology in the twenty-first century. In the first part of this chapter, I will argue that the heydays of philosophical anthropology in the first half of the twentieth is closely connected with the (Darwinian) naturalization of the worldview. Whereas the debate on naturalization resulted in an unfruitful opposition between ‘greedy reductionism’ and a no less ‘greedy transcendentism,’ Plessner’s philosophical anthropology, presented in his magnum opus Die Stufen des Organischen undderMensch (1928), offered a promising ‘third way.’

Jos de Mul, It takes three to tango. Over de tragische dimensie van Europa, in: Ronald Tinnevelt (red.), Europa. Op zoek naar een nieuw elan. Nijmegen: Valkhof Pers, 2014, 177-192.

Het veroverde Griekenland veroverde haar onbeschaafde veroveraar
en bracht de kunsten in het landelijke Latium  -
Horatio

Waar is Europa? Wanneer is Europa? Wat is Europa?

Wie vraagt naar de Europese cultuur wordt al snel geconfronteerd met enkele basale, maar lastig te beantwoorden vragen. Dat wordt al duidelijk als we de simpele vraag stellen waar Europa nu precies ligt. Dat hangt samen met het onderscheid tussen staat en natie. Spreken we over de EU, een bundeling van onafhankelijke en soevereine lidstaten, dan is er een precies, zij het nogal veranderlijk antwoord te geven. Bestond de EEG bij oprichting in 1958 uit 6 lidstaten, dat aantal is steeds verder gegroeid en sinds de toetreding van Roemenië en Bulgarije in 2007 bestaat wat nu de EU heet uit niet minder dan 27 lidstaten. En het is onwaarschijnlijk dat het daar bij zal blijven.

Jos de Mul. De ontzaglijkheid van de technologie. In: Zie de mens ... hij is niet meer. Geschenk van de Maand van de Filosofie 2014. eBoek: Boom, Klement, Lemniscaat, Octavo en Vantilt.

Al het grote staat in de storm - Plato

Ode aan de mens

Wanneer in filosofie en in wetenschappen als de paleontologie wordt gevraagd naar de kenmerken die de Homo sapiens onderscheiden van de andere dieren, dan wordt behalve de taal ook steevast het ontwerp en gebruik van werktuigen genoemd. Als ‘behoeftig’ en ‘van nature kunstmatig’ wezen is de mens vanaf zijn verschijnen op het toneel van de evolutie voor zijn voortbestaan altijd afhankelijk geweest van technologie (Plessner, 1975, 309, 385). Dat technologie de grandeur van de mens uitmaakt, maar tegelijkertijd een tragische dimensie bezit, wordt op pregnante wijze uitgedrukt in de eerste tussenzang (stasimon) van het koor in Sophokles’ Antigone:

约•德•穆尔:《论(生物)技术崇高》,雷礼锡译, 载范明华、黄有柱主编:《美学与艺术研究》第5辑,武汉:武汉大学出版社,2014年,第175~185页。[Jos de Mul, "Lun (Sheng Wu) Ji Shu Chong Gao" (The (Bio)technological Sublime), trans. by Lei Li-xi, in Research of Aesthetics and Art (Mei Xue Yu Yi Shu Yan Jiu), Vol. 5, edited by Fan Ming-hua & Huang You-zhu, Wuhan: Wuhan University Press, 2014, 175-185. ]

论(生物)技术崇高 [荷]约·德·穆尔 著 雷礼锡 译

如果说崇高概念以前习惯用于表明人类主体感到努力代表自然所体现的不足,那么后现代境遇——其中自然本身已被淡忘——业已产生一种崇高感,人类发现自身与自己的造物相对立 戴尔·查普曼 引言

自从18世纪中叶美学作为哲学的一门特殊学科出现[],其历史就体现了两个明显趋向,体现了(后)现代艺术与文化作为一个整体的独特发展。一种趋向是,美学的发展表现为审美范畴的显著分化和增加。早期的美学主要集中在美的范畴,19世纪初至今宽泛的新的审美概念已经出现,如崇高、讽刺、滑稽、荒诞、平庸。毫无疑问,这一发展反映了现代艺术自身的发展,它不停地扩大审美经验和表达的领域。美的艺术成了“永不再美的艺术”。

Jos de Mul, eLife. From biology to technology and back again, in P. Bruno and S.Campbell (Eds.), The Science, Politics and Ontology of Life-Philosophy. London: Bloomsbury, 2013, 93-107.

One of the most striking developments in the history of the sciences over the past fifty years has been the gradual moving towards each other of biology and computer science and their increasing tendency to overlap. Two things may be held responsible for that. The first is the tempestuous development of molecular biology which followed the first adequate description, in 1953, of the structure of the double helix of the DNA, the carrier of hereditary information. Biologists therefore became increasingly interested in computer science, the science which focuses, among other things, on the question what information really is and how it is encoded and transferred. No less important was that it would have been impossible to sequence and decipher the human genome without the use of ever stronger computers. This resulted in a fundamental digitalization of biology. This phenomenon is particularly visible in molecular biology, where DNA-research increasingly moves from the analogical world of biology to the digital world of the computer.[1]

Jos de Mul, Understanding nature. Dilthey, Plessner and biohermeneutics. In:G. D’Anna, H. Johach, E. S. Nelson, Dilthey, Anthropologie, und Geschichte. Würzburg: Königshausen & Neumann, 2013, 459-478. 

In Dilthey’s Lebensphilosopie, anthropology and history are closely connected. As Dilthey himself states in an often quoted remark: »Was der Mensch sei, sagt nur die Geschichte«.[1] However, for Dilthey history exclusively means cultural history. In order to develop a proper understanding of the historical condition of man, we should take natural history into account as well. After all, as a psycho-physical unity, Homo sapiens sapiens is the historical product of a complex interplay between both natural and cultural developments. Moreover, in the age of the life sciences, natural and cultural history seem to breach into one each other with an ever increasing tendency. Biotechnologies such as genetic modification, pathway engineering and genome transplantation transform organisms into cultural artifacts; and in the attempts to create artificial life (arguably the holy grail of synthetic biology), cultural artifacts increasingly display qualities that used to be restricted to organic life.

Valerie Frissen, Jos de Mul, and Joost Raessens. Homo ludens 2.0: Play, Media and Identity, in Judith Thissen, Robert Zwijnenberg and Kitty Zijlmans (eds.), Contemporary Culture. New Directions in Art and Humanities Research. Amsterdam: Amsterdam University Press, 2013, 75-92.

Immense est le domaine du jeu - Emile Benveniste

Foreplay

A spectre is haunting the world - the spectre of playfulness. We are witnessing a global “ludification of culture”. Since the 1960s, in which the word “ludic” became popular in Europe and the United States to designate playful behaviour and artefacts, playfulness has increasingly become a mainstream characteristic of our culture. Perhaps the first thing that comes to mind in this context is the immense popularity of computer games, which, as far as global sales are con­cerned, have already outstripped Hollywood. According to a recent study in the United States, 8 to 18 year olds play computer games on average for one hour and a half each day on their consoles, computers and handheld gaming devices (including mobile phones).1

Jos de Mul. Destiny Domesticated, or Five Not-So-Easy Ways to Tame Fate, in Frank van der Stok (ed.). Daan Paans: Letters of Utopia. Breda: The Eriskay Connection, 2013, 145-157.

Fate. Sooner or later it knocks at everyone’s door. In many different ways. It can enter our lives gradually in the guise of an incurable disease or spring on us suddenly in the guise of an unexpected oncoming car in our lane. It can befall us from the outside like a devastating tsunami, or loom up from within like an all-consuming jealousy. Fate can happen unintentionally, or be done to us – or another person – on purpose. It comes in the horrible guise of war and the intoxicating appeal of an addiction. It is painful when it happens to us, and often even more painful when it befalls someone we love. Without wanting it our frail happiness is continuously interrupted by fatal events. And even when we are lucky enough to avoid grand catastrophes in our lives, in the end we inevitably lose our loved ones and we, ourselves die. While fate inescapably befalls us we find it hard to bear that thought. It is a burden that we cannot carry, but that we also cannot shed.

Jos de Mul, Ma, mateloosheid, metafoor, methode, monomanie. In R. de Brabander, P. Molendijk, T. Rahimy, S. van Tuinen (red.). Voorstellen tot werkelijkheid. Het denken en doen van Henk Oosterling. Rotterdam: Trichis, 2012.

Als in een spiritualitijd van hier en nu de schijn heilig wordt verklaard, dan in ieder geval inzoverre afstand wordt genomen van een schijnheiligheid die het Andere slechts tolereert, omdat dit niets bedreigt. En als dit leven in de heiligheid van de schijn een affirmatie is van de kunst-matige kwaliteit van een bestaan aan de grenzen van de waarheid, dus daar waar de waarde van de waarheden wordt beproefd, dan opent die niet-plaats zich als een afgrond die het nu en later, het hier en dat wat zich aan gene zijde ervan uitstrekt met elkaar verbindt. Het is in deze nimmer af te sluiten ruimte, dat de val van de metafysica plaats vindt en de tuimeling, die leven heet, een weg moet vinden.
(Oosterling, Door schijn bewogen, 650)

Collaboratie of zelfdestructie is geen keuze. Ze komen samen in wat ik een hypokritiek noem: een kritiek die zichzelf ondermijnt in het besef dat ze even noodzakelijk als onmogelijk is. (Oosterling, Radicale middelmatigheid, 13)

Jos de Mul. The technological sublime. In: Koert van Mensvoort and Hendrik-Jan Grievink (eds.), Next Nature. Nature Changes Along With Us. Barcelona/New York: Actar, 2012, 144-148.

The sublime is an aesthetic concept of ‘the exalted,’ of beauty that is grand and dangerous. Through 17th and 18th century European intellectual tradition, the sublime became intimately associated with nature. Only in the 20th century, did the technological sublime replace the natural sublime. Have our sense of awe and terror been transferred to factories, war machines, and the unknowable, infinite possibilities suggested by computers and genetic engineering?

Jos de Mul. PedoBot® is niet boos, maar wel verdrietig (en soms opgewonden). Over intelligente robots, emoties en sociale interactie. In: J.B. de Jong (red.), Kenniskamer Intelligente Robots, 56-63. Den Haag: Ministerie van Veiligheid en Justitie en Rathenau Instituut, 2011.

Look David, I can see you’re really upset about this. I honestly think you ought to sit down calmly, take a stress pill, and think things over.

HAL

Tot voor kort troffen we robots, behalve in sciencefiction romans en films, vooral aan in de fabriek. De industriële robot is daaruit inmiddels niet meer weg te denken. Schoorvoetend maakt de robot nu echter ook zijn entree in de publieke en private ruimte, waardoor hij als actor gaat deelnemen aan het menselijk verkeer. Daarvoor zijn allerlei nuttige toepassingen te bedenken, maar er zijn ook uiteenlopende gevaren en maatschappelijke en ethische vraagstukken mee verbonden. Indien we de robot op een succesvolle wijze met mensen laten interacteren, dan zullen ze niet alleen intelligent moeten zijn, maar ook goed met emoties om moeten kunnen gaan.

Jos de Mul. De groteske reductie. Of: wat ik van Oudemans heb afgeleerd. In: H. van Kampen en T.E. Jaroszek (red.), Th.C.W. Oudemans. 60, Leiden: Instituut voor Wijsbegeerte, 2011, 155-161.

Tekst, beeld, spraak, communicatie, vriendschap, liefde en haat zijn gedigitaliseerde databestanden. Wie daarbuiten zoekt naar iets onberekenbaars, iets geestelijks, iets emotioneels, iets cultureels, die zoekt vergeefs en geeft nogmaals blijk van de aanzuigende werking van de grote reductie. Wouter Oudemans 

Niet zozeer als poging tot communicatie, uit vriendschap, liefde of haat, maar als eerbetoon aan ‘Oudemans’ denken’ voldoe ik graag aan het verzoek om ter gelegenheid van Th.C.W. Oudemans’ zestigste verjaardag een korte bespiegeling aan dat denken te wijden. Op het gevaar af daardoor in filosofologisch vaarwater te verzeilen, zal ik dat doen aan de hand van twee van de voorbeeldvragen die Hadewijck van Kampen bij haar uitnodiging voorlegde: “Wat heeft u van Oudemans geleerd?” en “Waar heeft Oudemans het bij het verkeerde eind?” In het geval van deze bijzondere jubilaris, zo zal ik betogen, raken deze vragen elkaar, zonder geheel samen te vallen. Dat is althans mijn ervaring.

Nieuws

Deze website wordt momenteel vernieuwd

Vanwege de transitie naar Joomla 5 en de JA Teline V Magazine template is deze website voorlopig onder constructie. De meer dan duizend items die betrekking hebben op mijn publicaties, lezingen en media-optredens zijn weliswaar nog steeds allemaal te raadplegen, maar bij een deel (veelal oudere) items moeten tekst, afbeeldingen en/of audiovisuele clips opnieuw of alsnog worden toegevoegd. Klik voor details over de opbouw van deze website en het gebruik van de nieuwe database annex zoekmachine de LEES MEER button.

Nieuwe druk Kunstmatig van Nature: juni 2024.

Vanaf de derde druk verschijnt Kunstmatig van nature. Onderweg naar Homo sapiens 3.0 bij Uitgeverij Boom. Delen van dit boek behoren tot de VWO eindexamenstof Filosofie  2024 t/m 2028, die de vraag naar de mens in relatie tot wetenschap en techniek als thema heeft.

Onlangs verschenen

Boek van de dag

Doorzoek deze website

Contactinformatie