'Nieuw levensbegrip markeert einde neoliberaal tijdperk.' Ad Verbrugge in gesprek met Jos de Mul in De Nieuwe Wereld. 2 September 2021.

Ad Verbrugge in gesprek met Jos de Mul, hoogleraar wijsgerige antropologie en haar geschiedenis aan de Erasmus Universiteit Rotterdam, over het boek van Denis Noble: ‘De Muziek van het Leven.’ “Nature en nurture zijn niet wezenlijk onderscheiden. Ze beïnvloeden elkaar.” Sinds de tijden van Descartes wordt de wetenschap beheerst door de overtuiging dat de werkelijkheid in tweeën is gesplitst. Er is het materiële aspect, dat functioneert als een mechanisme, en het spirituele aspect, dat zich aan dit mechaniek onttrekt. Onze tijd erfde van Descartes slechts het eerste, materiele perspectief. Nog altijd houden de meeste natuurwetenschappers er een reductionistisch, deterministisch en mechanistisch beeld van de natuurlijke werkelijkheid op na. Ten onrechte, zegt wijsgerig antropoloog Jos de Mul, want het verschil tussen lichaam en geest is lang niet zo groot als men misschien wel denkt. In het werk van bioloog Denis Noble wordt een beeld van het leven geschetst dat ver af ligt van de reductionistische mainstream, vertegenwoordigd door neo-Darwinisten als Richard Dawkins: “Het leven is een samenspel.” Een ode aan het ritme van de natuur, met Jos de Mul.

Te zien en te beluisteren op YouTube.

Jos de Mul. Omgang met het noodlot in tijden van corona. Interview met Geert Maarse. Studio Erasmus, 21 april 2020.

Hoe gaan mensen om met het noodlot en de dood? Deze vraag is misschien wel actueler dan ooit. Prof.dr. Jos de Mul (1956) van Erasmus Universiteit Rotterdam schreef alweer enige tijd geleden het boek De domesticatie van het noodloot. De wedergeboorte van de tragedie uit de geest van de technologie. (1ste druk 2006, 5de druk 2014). Daarin beschrijft de hoogleraar Wijsgerige Antropologie aan de Erasmus School of Philosophy (ESPHIL) hoe mensen door de geschiedenis heen omgang met deze lastige aspecten van het leven. In deze videocast gaat interviewer Geert Maarse in gesprek met Jos de Mul over het boek en zijn kijk op de huidige coronatijd.

Geert Maarse. Is de parlementaire democratie in crisis? Interview met Jos de Mul. Studio Erasmus. Rotterdamse Schouwburg, 7 maart 2017, 20:00 uur.

Filosoof Jos de Mul presenteert zijn boek ‘Paniek in de Polder: Polytiek in tijden van Populisme’, waarin hij de zogenaamde strijd tussen volk en elite analyseert, het succes van Trump en Wilders verklaart en uitlegt hoe het wél verder moet.

Hans Geluk & Joshua Maldonado, Wat wil je nou? De authenticiteitsparadox.Film, interviews, essays. 2016

We doen er alles aan om authentiek te zijn. We kijken reality TV met echte mensen, we laten op Facebook zien hoe uniek we zijn en willen boven alles vooral onszelf zijn.  We denken hierbij volledig vrij te zijn, maar is dat wel zo? Kunnen we spreken van authenticiteit als iedereen het nastreeft? ‘Wat wil je nou?’ onderzoekt met film, interviews en essays de obsessie naar één van de meest uitgeholde begrippen van deze tijd: Authenticiteit.

‘Wat wil je nou?’ onderzoekt met film, interviews en essays de obsessie naar authenticiteit. Onder anderen de filosofen Hans Kennephol, Maarten Doorman en Jos de Mul hebben zich aan dit project verbonden en komen aan het woord in de film. Website: http://watwiljenou.nl/

Jos de Mul. Het doemscenario van Stephen Hawking. Interview met Paul Witteman. Buitenhof. Nederland 1, 12:00 tot 13:10.

Gaat de mens het verliezen van de robot? Stephen Hawking, wereldberoemd natuurkundige, is daar bang voor. Is zijn angst terecht? Wat zullen robots en slimme computers allemaal kunnen en wat doen ze met ons mensbeeld? In Buitenhof een gesprek met filosoof Jos de Mul die gespecialiseerd is in de relatie tussen mens en machine. Zie ook de boeken Kunstmatig van nature en De domesticatie van het noodlot van Jos de Mul.

Jos de Mul. Is Nederland voorgoed veranderd na de ramp? Interview met Mark de Bruijn. EenVandaag, Nederland 1. 2 augustus 2014.

Twee weken na de vliegtuigramp met vlucht MH17 probeert EenVandaag de balans op te maken. Welke sporen laat zo’n gebeurtenis achter in onze samenleving, wat doet het met ons collectieve bewustzijn?

Met name de beelden tijdens de dag van nationale rouw toonden dat veel Nederlanders zoeken naar een manier om uiting te geven aan hun gevoelens van onmacht en verdriet. Een filosoof en een psycholoog leggen uit hoe we worstelen met het noodlot, met het blijkbaar onterechte ingebakken idee van veiligheid.

We moeten nu collectief leren omgaan met het idee dat we niet overal grip op hebben, stellen Jos de Mul van de Erasmus Universiteit en Jean-Pierre van de Ven, die de afgelopen dagen met veel bezorgde mensen sprak over rouwverwerking. Hij doet dat namens de Stichting Korrelatie.

 Klik op de afbeelding om het interview te bekijken.

Jos de Mul, De techniek van het menszijn. Video-interview met Hermien Lankhorst. i-Filosofie #6, april 2014.

Techniek staat niet tegenover of naast de mens, maar is ook onder- deel van de mens. “Dat maakt dat, volgens Plessner, de mens van nature kunstmatig is”. Jos de Mul

Voor de Maand van de Filosofie 2014 schreef Jos de Mul, professor in de Wijsgerige Antropologie aan de Erasmus Universiteit Rotterdam, het essay Kunstmatig van nature. Onderweg naar Homo sapiens 3.0. De Mul beschrijft de rol die technologie in het leven van de mensheid heeft gespeeld, vanaf het allereerste begin tot nu. Ook schetst hij een beeld van hoe deze relatie in de toekomst zou kunnen veranderen.

De Mul is geïnteresseerd in de theorieën van Helmuth Plessner (1892−1985) die dan ook een rode draad vormen door zijn essay. Deze Duitse filosoof onderzocht de relatie van de mens tot zichzelf en zijn buitenwereld. Volgens Plessner is de mens mens(elijk) door zijn excentriciteit: zijn vermogen om van buitenaf naar zichzelf te kijken. Geen enkel ander dier of ding kan op zo’n manier afstand van zichzelf nemen, maar dat betekent ook dat geen enkel ander wezen zo’n kloof met zichzelf ervaart. Door die kloof voelen we een gebrek aan geborgenheid en zijn we daarom altijd op zoek naar een veilig thuis. De excentrische positie zorgt er ook voor dat de mens zich fundamenteel onaf voelt. En in een poging daar wat aan te doen, gaat de mens aan de slag met techniek en cultuur. Techniek staat daarmee niet (alleen) tegenover of naast de mens, maar is ook onderdeel van de mens. “Dat maakt dat, volgens Plessner, de mens van nature kunstmatig is,” legt De Mul uit.

Jos de Mul, De mens als thuisloos wezen. Video-interview met Lisa over de boeken Cyberspace Odyssee, De domesticatie van het noodlot en Kunstmatig van nature, gepubliceerd op 1 april 2014.

Lisa Doeland van het Soeterbeeck Programma (Radboud Universiteit Nijmegen) in gesprek met hoogleraar filosofie Jos de Mul over 'de mens als thuisloos wezen'. Het gesprek zet in met zijn boek Cyberspace Odyssee (6de druk 2010). Met het ontstaan van de mensachtigen, meer dan vijf miljoen jaar geleden, begon de menselijke odyssee door ruimte en tijd. Dit boek handelt over de voorlopig laatste etappe van deze fascinerende reis: de ontdekking van cyberspace. In De domesticatie van het noodlot. De wedergeboorte van de tragedie uit de geest van de technologie (3de druk 2009) blikt De Mul terug op het tijdvan van de grote Griekse tragedies en beargumenteert hij de relevantie daarvan voor het begrip van de hedendaagse technologie. In Kunstmatig van nature. Onderweg naar Homo sapiens 3.0, het Essay van de De Maand van de Filosofie 2014, herneemt hij een aantal thema's uit zijn vorige boeken en bespreekt hij hoe versmeltende technologieën zoals informatietechnologie, biotechnologie, neurotechnologie en robotica begonnen zijn aan een fundamentele transformatie van de menselijke levensvorm. 

Voor meer informatie, zie de website van Uitgeverij Klement, die de twee eerstgenoemde boeken van Jos de Mul tijdens de Maand van de Filosofie met korting aanbiedt en de website van Uitgeverij Lemniscaat voor het Essay van de Maand van de Filosofie.

Jos de Mul. Identiteit: Wie denken we dat we zijn? Deelname aan Filosofisch Kwintet. Live uitzending vanaf de Filosofie Nacht in de Beurs van Berlage op 12 april 2013, Nederland 1, 00.10-01.00.

Live uitzending vanaf de Filosofie Nacht in de Beurs van Berlage op 12 april 2013 00.10-01.00 op Nederland 1, met als thema: Identiteit: Wie denken we wel dat we zijn? Gedurende zes afleveringen gaan Clairy Polak en Ad Verbrugge met telkens drie gasten op zoek naar de antwoorden op vragen als: Wie zijn wij Nederlanders, wat heeft ons gemaakt tot wat wij zijn, wie zijn wij aan het worden en waarom zijn we juist dezer dagen toch zo op zoek naar onze identiteit?

Gasten in deze aflevering:

Liesbeth Noordegraaf-Eelens is filosoof en econoom en verbonden aan de Erasmus Universiteit in Rotterdam. Noordegraaf-Eelens onderzoekt (economische) thema's als verantwoordelijkheid, onzekerheid, vertrouwen, risico’s, waarde en communicatie.

Jos de Mul is hoogleraar wijsgerige antropologie en hoofd van de leerstoelgroep filosofie van mens en cultuur aan de Erasmus Universiteit in Rotterdam. Zijn onderzoek richt zich onder andere op de filosofische antropologie en de filosofie van informatie en communicatietechnologieën.

Willem Frijhoff is emeritus hoogleraar geschiedenis van de nieuwe tijd aan de Vrije Universiteit Amsterdam en bijzonder hoogleraar aan de Erasmus Universiteit in Rotterdam. Het onderzoek van Frijhoff is onder andere gericht op historische processen van cultuuroverdracht en het collectief geheugen.

Klik op de afbeelding om een fragment van het programma te bekijken.

Jos de Mul. Gast inSchepper & Co aan Tafel. Gezocht: bezielde leiders voor gezagscrisis, uitgezonden op 11 maart 2013.

Het vertrouwen in gezag heeft op verschillende plekken in onze samenleving flinke deuken opgelopen. Bankiers graaien, bestuurders frauderen, wetenschappers verdraaien feiten en ook de kerk mist autoriteit.Hoe kan een leider dat gezag en vertrouwen op een geloofwaardige manier herstellen?Jacobine Geel ontvangt godsdienstpsycholoog Joke van Saane. Zij schreef een boek over geloofwaardig leiderschap. Volgens filosoof Jos de Mul laten leiders te veel hun oren hangen naar de publieke opinie. En Marcel Wintels, die als interim-bestuurder orde op zaken stelde bij onderwijsinstelling Amarantis, vertelt over het belang van betrokkenheid en bezieling.Schepper &Co aan tafel is een NCRV programma over actuele ontwikkelingen rondom levensbeschouwing en spiritualiteit. Een programma over mensen en de manier waarop zij in het leven staan.De tv-uitzending is elke maandag om 17:09 op Nederland 2 te zien.

Jos de Mul. Interview met Mieke Paans over Paniek in de polder. Oba Live (radio en tv), 31 maart 2011, 19.00-19.30.

Wat is er toch loos met het vanouds zo tolerante Nederland? In zijn boek Paniek in de polder analyseert hoogleraar filosofie Jos de Mul met de nodige humor de onvrede met onze parlementaire democratie en de opkomst van het populisme. 

BA Live met Mieke Spaans: talkshow over cultuur, politiek, moraal en wetenschap van 19.00-20.00 uur op Radio 5. SALTO zendt OBA Live uit via kabeltv in de regio Amsterdam.

Klik op de afbeelding om het programma te bekijken.