Jos de Mul. Van stethoscoop naar datascoop. Een kwestie van vertrouwen? Lezing Slotconferentie eGGZ Centrum: Sneller, beter, hoe? Marketing & Innovatie voor meer e-metal Health. Amsterdam: IJsfontein, 21 november 2019.

Bewezen effectieve e-mental health kan ervoor zorgen dat mensen met psychische problemen sneller grip krijgen op het leven. Toch zien we dat instellingen, maar ook verzekeraars aarzelen om
e-mental health in te zetten. Hoe komt dat? Wat is er nodig om e-mental health te stimuleren? Is er wel voldoende kennis over e-mental health? Kan marketing hiervoor een oplossing bieden en zo ja, hoe dan?

Organisaties die e-mental health willen gebruiken moeten hiervoor open staan. Vooral therapeuten en ook verzekeraars lijken nog huiverig te zijn voor dit soort innovaties en vaak zijn organisaties er niet goed voor toegerust. Hoe voer je binnen je organisatie innovaties door? 

In de eindconferentie van het eGGZ Centrum als project willen we dieper op deze vragen ingaan.

Jos de Mul. These boots are made for talkin'. Some reflections on Finnish mobile immobility. In: Oiva Kuisma, Sanna Lehtinen and Harri Mäcklin (Eds.), Paths from the Philosophy of Art to Everyday Aesthetics. Finnish Society for Aesthetics Publication Series. Volume 1, 2019, 214-222.

These boots are made for talkin’. Some reflections on Finnish mobile immobility

You can’t be a Real Country unless you have a beer and an airline—it helps if you have some kind of a football team, or some nuclear weapons, but at the very least you need a beer.

                                                                                                              Frank Zappa

Abstract

On January 13-15 2005, a conference entitled Aesthetics and Mobility was held in Helsinki. On invitation of the organizers, Arto Haapela (University of Helsinki) and Ossi Naukkarinen (University of Art and Design Helsinki), I took part in this wonderful event. I knew Arto from the regular meetings of the International Association for Aesthetics and it was a great opportunity to get acquainted with his research project Aesthetics, Mobility, and Change and his international network of scholars. As it was my first visit to Finland, I also took the opportunity to get introduced to Helsinki and Finnish culture.  Afterwards, I wrote down my impressions of the conference and my memories of the visit. On occasion of the Festschrift for Arto I’ve worked up these personal notes as a tribute to him, esteemed colleague and distant friend.

Bruno Accarino, Jos de Mul und Hans-Peter Krüger (Hrsg.). Internationales Jahrbuch für Philosophische Anthropologie. Band 8 / International Yearbook for Philosophical Anthropology. Volume 8. Thomas Ebke & Sabina Hoth (Hrsg.). Die Tier-Mensch-Differenz in der Philosophischen Anthropologie, in der Psychoanalyse und der Psychologie.  Berlin: De Gruyter, 2019, 324 p.

Jos de Mul. Breng me die horizon! Filosofische reisverhalen. Amsterdam: Boom, 2019. 

Breng mij die horizon! laat zien wat er gebeurt als een filosoof een ticket boekt. Jos de Mul neemt de lezer mee op een adembenemende reis langs communistische catwalks, pratende laarzen, gamende indianen, psychedelische cyberhippies, fonkelnieuwe tradities en Boeddha-bots. Hoe wij de wereld ervaren, wordt in belangrijke mate bepaald door de plaats en tijd waarin wij leven. Deze ‘ervaringshorizon’ is echter geen gevangenis. Reizen is een van de uitdagendste manieren waarop we onze beperkte horizon kunnen verbreden, verstrooien en laten versmelten met andere vergezichten. De filosofische reiziger wordt uitgedaagd de betekenis te begrijpen van de vreemde denkbeelden, handelingen en situaties waarin hij zich begeeft. Op dat moment wordt de reiziger een conceptueel toerist en zijn reis een filosofisch avontuur. 

Deze reisverhalen spelen zich af in verschillende landen in Europa, Amerika en Azië. De onderwerpen variëren van geschiedenis, kunst, politiek en religie tot nieuwe media.

‘Dit boek doet niet alleen verslag van mijn geografische omzwervingen, maar het is – als verslag van reizen die in een tijdspanne van vijfendertig jaar zijn gemaakt – ook een reis door de tijd. En bovendien worden deze reisverslagen afgewisseld met filosofische bespiegelingen over thema’s die met reizen samenhangen. Ze reflecteren op verschijnselen als interculturalisering, globalisering en toerisme, op de verschillende soorten reizigers die we onderweg tegenkomen, of op de wijze waarop vervoersmiddelen onze reiservaring kleuren. En op ongemakkelijker vragen, bijvoorbeeld of we werkelijk toegang hebben tot de ervaringen van mensen die in heel andere culturen leven en – ver van huis stel je je de gekste vragen – wat de zin is van onze levensreis.’

— Jos de Mul in Breng mij die horizon!


Jos de Mul (1956) is hoogleraar wijsgerige antropologie aan de Erasmus Universiteit Rotterdam. Tot zijn bekendste boeken behoren Cyberspace Odyssee (waarmee hij de Socrates Wisselbeker won in 2003), De domesticatie van het noodlot (2006), Kunstmatig van nature (Essay van de Maand van de Filosofie, 2014) en Paniek in de Polder (2017). De Engelse, Chinese en Japanse vertalingen van zijn werk bezorgden hem gasthoogleraarschappen in de Verenigde Staten, China en Japan. Hij is wereldwijd een veelgevraagd spreker. Over zijn filosofische omzwervingen publiceerde hij de afgelopen jaren geregeld in nrc Handelsblad, Trouw, Vrij Nederland en De Groene Amsterdammer.

Afshin Ellian (rechtsgeleerde, filosoof en dichter) over dit boek: ‘Een filosofisch boek dat zo mooi en vloeiend is geschreven, is al een provocatie van de bovenste plank. Het doet me denken aan Michel de Montaigne. Breng mij die horizon! is ook een eerlijke en openhartige biografie van Jos de Mul, verweven met een grenzeloze nieuwsgierigheid.’

Recensies

Wie een van de bestemmingen bezoekt die De Mul bespreekt, heeft aan Breng mij die horizon! een interessante extra reisgids. Maar ook thuisblijvers kunnen zich met dit boek een filosofische kosmopoliet wanen. – Hans Achterhuis in de Volkskrant (****)

Hoezeer er ook geglobaliseerd wordt, hoezeer traditionele horizonten ook versnipperd worden en gecombineerd tot culturele mengvormen, iedereen leeft volgens De Mul ‘nog steeds in zijn eigen bijeengesampelde “provincie”.’ Maar tegelijk is er, wat De Mul noemt, ‘een verlangen naar de overkant’, het besef dat het leven ook ‘elders’ is, dat er elders misschien leven is dat mogelijk nog interessanter en beter is. […] Maar hij heeft altijd zijn distantie achter de hand. Die distantie voorkomt dat idealen te absoluut nagestreefd worden. Dat heeft hij van de romantici geleerd, met name van Friedrich Schlegel die het romantische verlangen definieerde als ‘de eeuwige afwisseling van enthousiasme en ironie.’ Vandaar ook dat De Mul de ‘digitale hertovering’ niet zo ver door wil voeren dat de saaie robots het voor het zeggen krijgen. En er is nog altijd het tragisch humanisme. Dat zorgt bij De Mul voor een apollinische relativering van zijn dionysische enthousiasme. – Carel Peeters in Vrij Nederland.

Wie op reis - ter verstrooiing en instructie – een filosoof wil meenemen, doet er goed aan deze publicatie aan te schaffen. In dit voortreffelijk geschreven en persoonlijke boek, maakt de lezer niet alleen de geografische omzwervingen van de auteur mee, maar ook diens reis door de (eigen) tijd: in 35 jaar door Europa, Azië en Amerika. En passant worden we in wijsgerig antropologische zin geïnformeerd over Indianen, de Romantiek, Chinese avant-garde, de (post)koloniale mens, Boeddha en Nietzsche. Maar ook thema’s die met het reizen zelf samenhangen komen aan bod, zoals globalisering en toerisme. Het verrassend geïllustreerde werk kan een inspirerende gids zijn, naast het zo noodzakelijke eigen reisgidsje. Het boek is eveneens geschikt voor het type reiziger dat liever thuis blijft. – Leo van de Wetering  in Nu.nl

Denkt niet dat u in Breng mij die horizon! met lichtvoetige reisliteratuur te maken hebt. De verschillende reisverslagen die aan bod komen, zijn voornamelijk ook intellectuele uitstapjes. Jos de Mul is een erudiet man, die in één zin een ervaring koppelt aan een filosofische stelling. Hij plaatst de plekken die hij bezoekt in een brede context – van de geschiedenis waarin ze zijn ontstaan, hun politieke achtergrond en maatschappelijke rol. Zo neemt De Mul de lezer mee op een filosofische wereldreis. – Jasmijn Olk in Volzin

Met een boek vol reisverhalen kun je zelfs thuisblijven en in figuurlijke zin toch ergens komen. Je zit als het ware op de pakkendrager van de auteur. Dat is zeker het geval met Breng mij die horizon! van Jos de Mul. Hij noemt het zelf ‘filosofische reisverhalen’ en dat zijn het ook. Voordeel daarvan is, is dat je als lezer niet alleen met hem meereist, je denkt ook nog eens met hem mee. [...] Breng mij de horizon! is een rijk en inspirerend boek. Het is een voorrecht als lezer erop mee te mogen liften. Waar je ook gaat en in welke richting je ook denkt: Jos de Mul is een goeie wegwijzer. – Peter van Vlerken op Reisbijbel.nl

De wereldreiziger in hart en nieren, Jos de Mul (1956), is zeker geen pelgrim te noemen. Toch geeft hij in dit filosofische avontuur blijk van wat de wandelende of fietsende pelgrim op weg naar Rome kan overkomen. [...] De hoogleraar wijsgerige antropologie aan de Erasmus Universiteit Rotterdam, Jos de Mul, behandelt in dit boek onderwerpen als Boeddha-bots in Japan, pratende laarzen in Helsinki en de zen-kunst van het duikbommenwerpen. Ondanks de merkwaardige onderwerpen kan het een inzicht geven in hoe je als pelgrim ook op je weg tot filosofische bespiegelingen kunt komen. – Pelgrimswegen

Wow, wat een bijzondere metgezel voor de zomervakantie heeft uitgeverij Boom. En van niveau mogen we wel zeggen, want met het boek Breng mij die horizon! neemt de reiziger de gedachten en overdenkingen mee van niemand minder dan Jos de Mul (1956), hoogleraar wijsgerige antropologie aan de Erasmus Universiteit Rotterdam.  […] Aanrader! – Ondernemend Friesland

Radio interviews over Breng mij die horizon!

Pieter van der Wielen. Interview met Jos de Mul over Breng mij die horizon! Filosofische reisverhalen. VPRO Nooit meer slapen. Woensdag 12 / donderdag 13 juni 2019, 00:00-01:00. Beluister de uitzending hier.

Fons Geraets. Interview met  Jos de Mul over Breng mij die horizon! De Stemming. Radio Limburg 1, 23 juni 2019, 11.00-13:00 uur. Beluister de uitzending hier.

Chris Vemer. Interview met Jos de Mul over zijn boek Breng mij die horizon! Filosofische reisverhalen. Chris Natuurkijk. Radio Rijnmond, 27 juli 2019, 8:00-9:00 uur.

Interviews in tijdschriften

'Jezelf realiseren; een niet te voltooien proces'. Interview met Annemiek Schrijver. De Verwondering. Nummer 3. September 2019, 12-16.

Lezingen over Breng mij die horizon!

Waarom blijven we (niet) in de provincie? Presentatie Breng mij die horizon! Filosofische reisverhalen (Boom 2019). Rotterdam: Erasmus Universiteit. Erasmus Paviljoen, 4 juni 2019, 16:00-18:00 uur.

Breng mij die horizon! Lezing over Japanse pelgrimages in de serie Wandelust van Studium Generale. Groningen, 17 september 2019. 

Denken over reizen. Lezing in de serie Filosofische ontmoetingen van Filosofie in Den Haag. Den Haag, 30 september.

Alexander Reeuwijk interviewt Jos de Mul over zijn nieuwe boek Breng mij die Horizon! Filosofische reisverhalen in de serie Teylers Ontmoet. Haarlem, Teylers Museum, 13 oktober 2019.

Over eerdere boeken van Jos de Mul:

‘Een gloedvol pleidooi voor een tragisch levensbesef.’ — Arnold Heumakers, in NRC Boeken over De domesticatie van het noodlot

‘Ik wou dat ik als student zoiets had kunnen lezen.’ — Piet Hut, Institute for Advanced Study, Princeton, over Kunstmatig van nature

‘Het is niet gering wat Jos de Mul overhoop haalt, en als hij iets aantoont, is het dat polderdenken allerminst saai, kleurloos, clichématig of vervelend hoeft te zijn.’ — Rob Hartmans in De Groene Amsterdammer over Paniek in de polder

‘Now … bring me that horizon!’ – Jack Sparrow in Pirates of the Caribbean

Er is nog een andere wereld te ontdekken – en meer dan een! Inschepen, gij filosofen! – Friedrich Nietzsche in De vrolijke wetenschap

Jos de Mul. The Emergence of Practical Self-Understanding. Human Agency and Downward Causation in Plessner’s Philosophical Anthropology. In: Human Studies, December 2018 (DOI: 10.1007/s10746-018-09483-2)

Abstract Helmuth Plessner’s Levels of Organic Life and the Human [Die Stufen des Organischen und der Mensch, 1928] is one of the founding texts of twentieth century philosophical anthropology (understood as philosophical reflection on the fundamental characteristics of the human lifeform). It is argued that Plessner’s work demonstrates the fundamental indispensability of the qualitative humanities vis-à-vis the naturalscientific study of man. Plessner’s non-reductionist, emergentist naturalism allots complementary roles to the causal and functional investigations of the life sciences and the phenomenological and hermeneutic interpretation of the phenomenon of life in its successive levels and stages. Within this context, human agency can be understood as a higher-order property of organic life, which act by the selective activation of lower-level psychophysical powers. Plessner’s three ‘anthropological laws’ are used to situate the notion of practical self-understanding in between two extremes: deterministic views that deny human freedom and responsibility and views that ascribe an unrealistic amount of autonomy to human beings.

Keywords Helmuth Plessner · Philosophical anthropology · Non-reductionist naturalism · Emergentism · Downward causation · Human agency · Practical selfunderstanding

Jos de Mul. Polyzentrizität und Poly(ex)zentrizität: neue Stufen der Positionalität? Zu Telerobotern, Craniopagus-Zwillingen und globalen Gehirnen. In: A. Henkel & G. Lindemann (Hrsg.) Mensch und Welt im Zeichen der Digitalisierung. Baden Baden: Nomos, 2019, 187-207.

In diesem Kapitel untersuche Ich die Möglichkeit einer nächsten Stufe der Positionalität jenseits der Stufe der exzentrischen Positionalität, wie sie Plessner in Die Stufen des Organischen und der Mensch eingeführt hat. Ich stelle zwei mögliche Kandidaten für eine nächste Positionalitätsstufe vor. Die erste Möglichkeit betrifft telerobotic experiences (telerobotische Erfahrungen), über die Howard Rheingold in seinem Buch Virtual Reality von 1995 berichtete und auf die ich in meinem Freiburger Vortrag von 2000 zurückgegriffen hatte. Entsprechende telerobotische Experimente wurden in jüngerer Zeit von Wissenschaftlern wie dem japanischen Roboterforscher Hiroshi Ishiguro in seinen Experimenten mit geminoiden Robotern noch systematischer und detaillierter fortgeführt – mit androiden Robotern, die existierenden Personen gleichen, im Falle von Ishiguro ihm selbst. In diesem Kontext werde ich diese künstlichen Formen der Polyzentrizität zudem mit deren natürlichem Gegenstück vergleichen: der sogenannten Schwarmintelligenz (hive mind) sozialer Insekten. Als zweiten Kandidaten einer möglichen nächsten Positionalitätsstufe
werde ich die sogenannten Craniopagus-Zwillinge diskutieren. Es handelt sich dabei um Zwillinge, die an Kopf und Gehirn verbunden sind. Weil sie so Teile des Thalamus teilen (einen Bereich des Gehirns, der für das Bewusstsein eine wichtige Rolle spielt), sind sie in der Lage, wechselseitig ihre Gedanken zu lesen. Obwohl Craniopagus-Zwillinge ein sehr seltenes Naturphänomen sind, könnte die Form von Positionalität, die sich in ihnen ausdrückt, als Vorreiter jener künstlicher Formen poly(ex)zentrischer Positionalität angesehen werden, die die Form künstlicher Thalamus-Brücken (artifical thalamic bridges) annehmen. Diese könnten ein zentrales Element in der Konstruktion sogenannter globaler Gehirne sein und eine menschliche Schwarmintelligenz begleiten.

Jos de Mul.  Leben erfaßt hier Leben: Dilthey as a philosopher of (the) life (sciences). In: Eric Nelson (ed.). Interpreting Dilthey. Cambridge University Press, 2019, 41-60. 

Eric Nelson (ed.). Interpreting Dilthey. 

In this wide-ranging and authoritative volume, leading scholars engage with the philosophy and writings of Wilhelm Dilthey, a key figure in nineteenth-century thought. Their chapters cover his innovative philosophical strategies and explore how they can be understood in relation to their historical situation, as well as presenting incisive interpretations of Dilthey's arguments, including their development, their content, and their influence on later thought. A key focus is on how Dilthey's work remains relevant to current debates around art and literature, the biographical and autobiographical self, knowledge, language, science, culture, history, society, and psychology and the embodied mind. The volume will be important for researchers in hermeneutics, aesthetics, practical philosophy, and the history of German philosophy, providing a valuable introduction to Dilthey's work as well as detailed critical analysis of its ongoing significance.

Klaartje Jaspers. Will artificial intelligence create a shared supermind? Interview with philosophical anthropologist Jos de Mul. Newsroom Erasmus University. June 11, 2018.

Will robots outsmart humans? Erasmus philosophical anthropologist Jos de Mul thinks such beliefs show a gross overestimation of the capacities of robots. Self-replicating robots could take over, he thinks, but they would be inferior to their human counterpart. Instead of robots taking over, De Mul believes humans might develop like bees: sharing their individual psyche to form a shared supermind.

‘Plato was scared of the ability to read and write. He thought script would be a dead memory without the ability to think creatively. In the same way people now are scared of computers. But script and computers are just means, extensions of ourselves, allowing us to do certain things better.’ No, Jos de Mul is not scared of robots and algorithms, but he is urging us to think carefully about how we use them.

Zillions of neurons united

The fear that robots could become autonomous is justified, but they will not be superior in their intellect for a long time to come, De Mul believes. ‘Perhaps they can beat us at chess but they have had trouble learning how to walk up stairs or recognise faces. That’s not so strange, if you realise the human brain has billions of neurons, and so far we haven’t even managed to simulate the complete network of a species with very few neurons, like the Caenorhabditis elegans – a roundworm.’

Imagine what would happen if we could put all our neurons together. We’re already heading towards such a ‘swarm mind’, De Mul emphasises. ‘It’s already happening when you buy a book online and the computer suggests titles that other buyers of that book have bought. Amazon recently got a patent on an algorithm that can predict what book is going to be sold where, so they can send it before you realise you want it. “Anticipatory shipping”, they call it.’

 Floortje Scheepers,  Jos de Mul,  Frits Boer and  Witte Hoogendijk. Psychosis as an evolutionary adaptive mechanism to changing environments. Frontiers of Psychiatry, Volume  9,  June 2018.

Background: From an evolutionary perspective it is remarkable that psychotic disorders, mostly occurring during fertile age and decreasing fecundity, maintain in the human population.

Aim: To argue the hypothesis that psychotic symptoms may not be viewed as an illness but as an adaptation phenomenon, which can become out of control due to different underlying brain vulnerabilities and external stressors, leading to social exclusion.

Methods: A literature study and analysis.

Results: Until now, biomedical research has not unravelld the definitive etiology of psychotic disorders. Findings are inconsistent and show non-specific brain anomalies and genetic variation with small effect sizes. However, compelling evidence was found for a relation between psychosis and stressful environmental factors, particularly those influencing social interaction. Psychotic symptoms may be explained as a natural defense mechanism or protective response to stressful environments. This is in line with the fact that psychotic symptoms most often develop during adolescence. In this phase of life, leaving the familiar, and safe home environment and building new social networks is one of the main tasks. This could cause symptoms of “hyperconsciousness” and calls on the capacity for social adaptation.

Conclusions: Psychotic symptoms may be considered as an evolutionary maintained phenomenon.Research investigating psychotic disorders may benefit from a focus on underlying general brain vulnerabilities or prevention of social exclusion, instead of psychotic symptoms.

Keywords: psychosis, evolution, adaptation, social exclusion, defense mechanism

Jos de Mul. Encyclopedias, hive minds and global brains.A cognitive evolutionary account of Wikipedia. In: Alberto Romele and Enrico Terrone (eds.) Towards a Philosophy of Digital Media. Basingstoke/New York: Palgrave Macmillan, 2018, 103-119.