Jos de Mul. De domesticatie van het noodlot in tijden van corona. OKW Lezing. Apeldoorn: , 15 september, 2021.
Huis voor Schoone Kunsten, Gigant, Nieuwstraat 377 te Apeldoorn. Telefoon: 055 521 63 46. Woensdag 15 september, 20:00 uur
In zijn boek ‘De domesticatie van het noodlot. – De wedergeboorte van de tragedie uit de geest van de technologie’ (vijfde druk 2016) bespreekt Jos de Mul de verschillende manieren waarop de mensheid heeft getracht het noodlot te domesticeren: van de heroïsche affirmatie van het noodlot in de tragische cultuur van de Grieken en de deemoedige acceptatie van de goddelijke voorzienigheid in het christendom, naar de ‘afschaffing’ van het noodlot in de moderne, op technologische beheersing gerichte samenleving.
In zijn boek betoogt hij dat we in onze huidige, postmoderne samenleving een wedergeboorte beleven van het tragische in het domein waarin we het juist niet verwachten, de technologie. Waar we dachten noodlot te kunnen beheersen door de technologie, lijkt de technologie zelf de mens noodlottig te worden. In zijn lezing zal De Mul dit illustreren aan de hand van de coronapandemie, die in belangrijke mate het gevolg is van wereldwijd vervoer van mensen en dieren met moderne transportmiddelen en de ontsluiting van oerwouden ten behoeve van de winning van grondstoffen, waardoor de contacten tussen virussen en mensen op ongekende wijze worden geïntensiveerd.
Virussen blijken daarbij de fundamentele kenmerken te vertonen van het tragische: ze zijn zowel ambigu als ambivalent. Ambigu, omdat ze zich bevinden tussen leven en levenloos (ze parasiteren op de levensprocessen van levende organismen) en zowel vreemd als eigen zijn (het zijn indringers in ons lichaam, maar hun DNA maakt inmiddels 5% uit van het menselijk DNA). Bovendien zijn ze ambivalent: ze zijn onontbeerlijk voor het functioneren van het menselijk lichaam, maar ze kunnen ook dodelijk zijn. Dat ambigue en ambivalente maakt virussen bijzonder unheimlich. Daarmee lijken virussen op gastarbeiders, zonder welke de economie niet kan functioneren, maar die tegelijkertijd bij velen angst en afkeer veroorzaken.
Prof. dr. Jos de Mul is hoogleraar Filosofische antropologie aan de Faculteit Wijsbegeerte van de Erasmus Universiteit Rotterdam. De Mul studeerde filosofie, rechten en kunstgeschiedenis aan de Universiteit Utrecht en Universiteit van Amsterdam. Hij is sinds 1993 hoogleraar wijsgerige antropologie en haar geschiedenis aan de Erasmus School of Philosophy, Erasmus Universiteit Rotterdam.
Zijn werk bevindt zich op het raakvlak van de wijsgerige en biologische antropologie, cultuurfilosofie, techniekfilosofie en negentiende- en twintigste-eeuwse geschiedenis van de continentale wijsbegeerte. Hij schreef meer dan 20 boeken en publiceerde meer dan 250 artikelen en boekbijdragen, daarnaast publiceert hij regelmatig in nationale dagbladen (NRC, Volkskrant, Trouw, Financieel Dagblad) en tijdschriften zoals De Gids, Vrij Nederland en De Groene Amsterdammer. Over zijn vele reizen publiceerde hij Breng mij die horizon! Filosofische reisverhalen (Uitgeverij Boom, 2019).
Zie voor verdere informatie en downloads van publicaties van Jos de Mul: www.demul.nl
Voor deze lezing zijn 42 zitplaatsen beschikbaar. Het is mogelijk om single- en duotickets te bestellen. In de zaal zijn zitjes gemaakt voor 2 personen bij elkaar en daarnaast zijn er losse stoelen beschikbaar. Let hier goed op bij je aankoop.
Maatregelen omtrent het coronavirus
GIGANT volgt het protocol van het RIVM en zet alles op alles om de veiligheid van alle bezoekers en medewerkers te waarborgen. Bekijk hier een overzicht van de getroffen maatregelen.
Zie over corona ook: Jos de Mul, Mutaties van de geest. Reizen in het Antropoceen (Groene Amsterdammer). Nr. 19 (2020), 25-29.
