Jos de Mul. Welkom in het Symbioceen. Een interdisciplinair wetenschappelijk en artistiek perspectief. Lezing voor de Nederlandse afdeling van de Société Européenne de Culture. Amsterdam: Sociëteit De Kring, 11 november 2024, 18:00-19:00 uur.
Het leven is onlosmakelijk verbonden met competitie, strijd en vernietiging, maar minstens zo belangrijk is symbiose: het samenleven en samenwerken van mensen, andere levensvormen en technische artefacten. Symbiose is een onuitputtelijke bron van vernieuwing is. Steeds opnieuw schept deze versmelting van natuur, cultuur en techniek onverwachte oplossingen en nieuwe uitdagingen: van bacteriën die samen met de mens nieuwe, polygenome organismen en het steeds complexer worden van samenlevingen door vergaande arbeidsdeling tot de integratie van mensenbreinen en informatietechnologieën in kunstmatige intelligenties als ChatGPT en hersenimplantaten.
Hoewel het verschijnsel symbiose al bekend is sinds de oudheid (zo beschreef Herodotus in 459 v.C. in zijn verslag over zijn reis door Egypte het samenbleven en samenwerken van Nijlkrokodil en Nijlplevier), werd het gedurende vele eeuwen beschouwd als een marginaal verschijnsel in de natuur. Pas aan het eind van de negentiende eeuw werd het begrip symbiose in de biologie geïntroduceerd en pas dankzij het werk van de biologe Lynn Margulis in de jaren zestig duidelijk dat de aarde beschouwd kan worden als een gigantisch symbiotisch netwerk, waarvan ook cultuur en techniek deel uitmaken. Dit idee werd door Lynn Margulis en James Lovelock in de jaren zeventig en tachtig gepopulariseerd in de zogenaamde Gaia hypothese. Meer recent is voor dat symbiotische netwerk onder wetenschappers en kunstenaars het begrip ‘Symbioceen’ in zwang gekomen.
Vanwege het alomvattende karakter van het Symbioceen vereist de bestudering ervan een bij uitstek interdisciplinaire aanpak, waarin natuurwetenschappen, sociale wetenschappen, geesteswetenschappen en technische disciplines nauw samenwerken, en waarvoor ook artistieke verbeelding onontbeerlijk is. Aanknopend bij zijn onlangs verschenen boek Welkom in het Symbioceen. Over de verstrengeling van natuur, cultuur en techniek, zal Jos de Mul aan de hand van inspirerende voorbeelden uiteenzetten hoe het idee van het Symbioceen ons kan helpen de ecologische problemen op een meer adequate wijze tegemoet te treden.
Vanwege de transitie naar Joomla 5 en de JA Teline V Magazine template is deze website voorlopig onder constructie. De meer dan duizend items die betrekking hebben op mijn publicaties, lezingen en media-optredens zijn weliswaar nog steeds allemaal te raadplegen, maar bij een deel (veelal oudere) items moeten tekst, afbeeldingen en/of audiovisuele clips opnieuw of alsnog worden toegevoegd. Klik voor details over de opbouw van deze website en het gebruik van de nieuwe database annex zoekmachine de LEES MEER button.
