Jos de Mul. These boots are made for talkin'. Some reflections on Finnish mobile immobility. In: Oiva Kuisma, Sanna Lehtinen and Harri Mäcklin (Eds.), Paths from the Philosophy of Art to Everyday Aesthetics. Finnish Society for Aesthetics Publication Series. Volume 1, 2019, 214-222.

You can’t be a Real Country unless you have a beer and an airline—it helps if you have some kind of a football team, or some nuclear weapons, but at the very least you need a beer.  Frank Zappa

Abstract

On January 13-15 2005, a conference entitled Aesthetics and Mobilitywas held in Helsinki. On invitation of the organizers, Arto Haapela (University of Helsinki) and Ossi Naukkarinen (University of Art and Design Helsinki), I took part in this wonderful event. I knew Arto from the regular meetings of the International Association for Aesthetics and it was a great opportunity to get acquainted with his research project Aesthetics, Mobility, and Change and his international network of scholars. As it was my first visit to Finland, I also took the opportunity to get introduced to Helsinki and Finnish culture.  Afterwards, I wrote down my impressions of the conference and my memories of the visit. On occasion of the Festschrift for Arto I’ve worked up these personal notes as a tribute to him, esteemed colleague and distant friend.

Jos de Mul. The Emergence of Practical Self-Understanding. Human Agency and Downward Causation in Plessner’s Philosophical Anthropology. In: Human Studies, December 2018 (DOI: 10.1007/s10746-018-09483-2)

Abstract Helmuth Plessner’s Levels of Organic Life and the Human [Die Stufen des Organischen und der Mensch, 1928] is one of the founding texts of twentieth century philosophical anthropology (understood as philosophical reflection on the fundamental characteristics of the human lifeform). It is argued that Plessner’s work demonstrates the fundamental indispensability of the qualitative humanities vis-à-vis the naturalscientific study of man. Plessner’s non-reductionist, emergentist naturalism allots complementary roles to the causal and functional investigations of the life sciences and the phenomenological and hermeneutic interpretation of the phenomenon of life in its successive levels and stages. Within this context, human agency can be understood as a higher-order property of organic life, which act by the selective activation of lower-level psychophysical powers. Plessner’s three ‘anthropological laws’ are used to situate the notion of practical self-understanding in between two extremes: deterministic views that deny human freedom and responsibility and views that ascribe an unrealistic amount of autonomy to human beings.

Keywords Helmuth Plessner · Philosophical anthropology · Non-reductionist naturalism · Emergentism · Downward causation · Human agency · Practical selfunderstanding

Jos de Mul. Polyzentrizität und Poly(ex)zentrizität: neue Stufen der Positionalität? Zu Telerobotern, Craniopagus-Zwillingen und globalen Gehirnen. In: A. Henkel & G. Lindemann (Hrsg.) Mensch und Welt im Zeichen der Digitalisierung. Baden Baden: Nomos, 2019, 187-207.

Jos de Mul.  Leben erfaßt hier Leben: Dilthey as a philosopher of (the) life (sciences). In: Eric Nelson (ed.). Interpreting Dilthey. Cambridge University Press, 2019, 41-60. 

Eric Nelson (ed.). Interpreting Dilthey. 

In this wide-ranging and authoritative volume, leading scholars engage with the philosophy and writings of Wilhelm Dilthey, a key figure in nineteenth-century thought. Their chapters cover his innovative philosophical strategies and explore how they can be understood in relation to their historical situation, as well as presenting incisive interpretations of Dilthey's arguments, including their development, their content, and their influence on later thought. A key focus is on how Dilthey's work remains relevant to current debates around art and literature, the biographical and autobiographical self, knowledge, language, science, culture, history, society, and psychology and the embodied mind. The volume will be important for researchers in hermeneutics, aesthetics, practical philosophy, and the history of German philosophy, providing a valuable introduction to Dilthey's work as well as detailed critical analysis of its ongoing significance.

Bruno Accarino, Jos de Mul und Hans-Peter Krüger (Hrsg.). Internationales Jahrbuch für Philosophische Anthropologie. Band8 / International Yearbook for Philosophical Anthropology. Volume 8. Thomas Ebke & Sabina Hoth (Hrsg.), Die Philosophische Anthropologie und ihr Verhältnis zu den Wissenschaften der Psyche.  Berlin: De Gruyter, 2018, 398 p.

"Gemessen an der zum Zeitpunkt des Entstehens der philosophischen Anthropologie noch teilweise gegebenen wechselseitigen Offenheit führen die Geisteswissenschaften heute ein weitgehend auf den eigenen Bereich zurückgezogenes Leben, und ein selbstbewusster Ausgriff etwa von Seiten der philosophischen Anthropologie auf die Lebenswissenschaften und die Wissenschaften von der Psyche wird selten gewagt. Hier ist der besprochene Jahresband eine nicht hoch genug zu schätzende Ausnahme, die allerdings nach Ansicht des Rezensenten noch selbstbewusster vonstatten gehen könnte. Hermeneutisches, epistemologisches, auf Semantik und z. B. Daseinsanalyse gehendes Denken muss vor den Grenzen der Naturwissenschaft nicht Halt machen. Ein zunächst zeit- und ortsgebundene Qualitäten als Unikate konstatierender und reflektierender, dann erst, wo angebracht, diese skalierender Weltentwurf kann selbst-bewusst dem naturwissenschaftlich-skalierenden beigesellt werden. Entsprechend gliedert sich die nachfolgende Rezension in zwei Teile. Einmal bespreche und kommentiere ich Kapitel, zu denen ich aus beruflichem Hintergrund etwas zu sagen habe. Zweitens begründe ich, weshalb eine philosophisch-reflektierende Betrachtungsweise der Gegenstände der Naturwissenschaft berechtigt ist, und wie sie nach Ansicht auch der mit dem Rezensenten publizierenden Autorengruppe durchgeführt werden könnte. Die im Buch für die Wissenschaften der Psyche referierten Einsichten sind somit auf eine Auffassung von Naturgeschehen insgesamt auszudehnen."

Op 21 september 2019 verscheen in Letter & Geest van het dagblad Trouwter gelegenheid van de twintigste verjaardag van de iconische sciencefiction film The Matrix het essay 'The Matrix. Actueler dan in 1999'.

De oorspronkelijke Matrix Essay Trilogie verscheen in 2003 in NRC ter gelegenheid van de première van de tweede en derde film in de Matrix filmtrilogie.

Kant formuleerde de drie kernvragen van de filosofie: Wat kan ik weten? Wat moet ik doen? Wat mag ik hopen?

De gebroeders Wachowski lijken door deze drie vragen gebiologeerd te zijn in hun Matrix-filmtrilogie.

I Ontologische paranoia. The Matrix: Wat kan ik weten? NRC Handelsblad. Cultureel Supplement, 13 juni, 2003, blz. 21.

II Noodlottige vrijheid. The Matrix Reloaded: Wat moet ik doen? NRC Handelsblad. Cultureel Supplement, 20 juni 2003, blz.27. 

III Posthumane doeleinden. The Matrix Revolution: Wat mag ik hopen? NRC Handelsblad. Cultureel Supplement, 14 november, 2003 blz. 23.

In 2019 publiceerde ik in het dagblad Trouw een voorbeschouwing op het aangekondgde vierde deel:

The Matrix: actueler dan in 1999. Letter & Geest. Trouw, 21 september 2019, 4-8.

Beluister ook het interview voor VPRO Radio Cinema over de Matrix.

Na de premiere van The Matrix Resurrections in december 2021 gaf ik daarover een Engelstalige en Nederlandse talige lezing in respectievelijk Rotterdam en Enschede:

The Matrix IV: Is life a simulation? Lecture Studium Generale Erasmus University. Rotterdam: February 2, 2022, 15:30-17:00. Te zien en beluisteren op YouTube

The Matrix IV: Actueler dan ooit! Studium Generale lezing Universiteit Twente. 26 april 2022. Te zien en te beluisteren op YouTube

De tekst van laastgenoemde lezing zal in maart 2024 verschijnen als hoofdstuk in Welkom in het Symbioceen. Amsterdam: Boom.

Jos de Mul. Breng me die horizon! Filosofische reisverhalen. Amsterdam: Boom, 2019.

Dit boek laat zien wat er gebeurt als een filosoof een ticket boekt. Jos de Mul, wereldreiziger in hart en nieren, neemt de lezer mee op een adembenemende reis langs communistische catwalks, gamende indianen en psychedelische cyberhippies.

Hoe wij de wereld ervaren, wordt in belangrijke mate bepaald door de plaats en tijd waarin wij leven. Deze ‘ervaringshorizon’ is echter geen gevangenis. Reizen is een van de uitdagendste manieren waarop we onze beperkte horizon kunnen verbreden, verstrooien en laten versmelten met andere vergezichten.

Filosofisch avontuur

Naast de bekende praktische beslommeringen die iedere reiziger ondervindt – waar kan ik eten, slapen, enzovoorts – wordt de filosofische reiziger ook uitgedaagd de betekenis te begrijpen van de vreemde denkbeelden, handelingen, situaties en contexten waarin hij zich begeeft. Op dat moment wordt de reiziger een conceptueel toerist en zijn reis een filosofisch avontuur. 

Boeddha-bots en meer

Jos de Mul is een echte kosmopoliet: hij bekleedde gasthoogleraarschappen in de Verenigde Staten, China en Japan en is wereldwijd een veelgevraagd spreker. In deze reisverhalen laat hij ons kennismaken met de wonderlijkste verschijnselen: Boeddha-bots in Japan, pratende laarzen in Helsinki, Alice in Acidland, fonkelnieuwe tradities in Bali en de zen-kunst van het duikbommenwerpen.

'Now... bring me that horizon!' –  Jack Sparrow in Pirates of the Caribbean

Deze reisverhalen spelen zich af in verschillende landen in Europa, Amerika en Azië. De onderwerpen variëren van geschiedenis, kunst, politiek en religie tot nieuwe media.

‘Dit boek doet niet alleen verslag van mijn geografische omzwervingen, maar het is – als verslag van reizen die in een tijdspanne van vijfendertig jaar zijn gemaakt – ook een reis door de tijd. En bovendien worden deze reisverslagen afgewisseld met filosofische bespiegelingen over thema’s die met reizen samenhangen. Ze reflecteren op verschijnselen als interculturalisering, globalisering en toerisme, op de verschillende soorten reizigers die we onderweg tegenkomen, of op de wijze waarop vervoersmiddelen onze reiservaring kleuren. En op ongemakkelijker vragen, bijvoorbeeld of we werkelijk toegang hebben tot de ervaringen van mensen die in heel andere culturen leven en – ver van huis stel je je de gekste vragen – wat de zin is van onze levensreis.' — Jos de Mul in Breng mij die horizon!

Jos de Mul.  Filosoof Jos de Mul neemt ons mee in de wereld van de filosofie. Interview door Geert Maarse. Studio Erasmus, 6 juni 2023. Youtube.

Bekend als een van de succesvolste filosofen die uit Rotterdam is voortgekomen, won grote prijzen en was zowel bij internationale instituten als bij Erasmus Universiteit Rotterdam werkzaam. Helaas neemt Jos de Mul nu afscheid van onze universiteit.

Jos de Mul. De plaats van de mens in het Symbioceen. Afscheidslezing ter gelegenheid van zijn emeritaat als hoogleraar wijsgerige antropologie en haar geschiedenis aan de Erasmus School of Philosophy van de Erasmus Universiteit Rotterdam. Rotterdam, 31 mei 2023. De integrale tekst van de lezing, inclusief voetnoten en bibliografie, is hierte lezen.  Een verkorte versie verscheen op 7 juli 2023 onder de titel De storm die over de aarde woedt in De Groene Amsterdammer. De volgende link geeft ten slotte informatie over de afscheidsconferentiedie ter gelegenheid van het emeritaat werd georganiseerd.

Klik op de afbeelding om de videoregistratie + PowerPoint te bekijken. n.b. de lezing begint 18 minuten na de start van de opname.

Jos de Mul. The Matrix: Actueler dan ooit! Studium Generale lezing Universiteit Twente. Gebouw: Vrijhof, 19:30 - 21:00 uur. Te zien en te beluisteren op YouTube

‘Welcome in the desert of the real.’ Met deze onheilspellende woorden van filosoof Baudrillard wordt hoofdpersoon Neo welkom geheten in de ‘echte wereld’. The Matrix-trilogie is een ode aan de fundamentele filosofische vraag: wat is waar? Prof. dr. Jos de Mul, hoogleraar wijsbegeerte (Erasmus Universiteit), laat zien hoeveel filosofie er achter The Matrix schuilgaat: van Plato en Descartes tot aan Nietzsche. De trilogie blijkt actueler dan ooit. Leven wij tegenwoordig – gekluisterd aan onze beeldschermen en gebombardeerd door fake news – niet deels in een virtuele wereld? Waar in The Matrix machines energie uit mensen zogen, daar onttrekken nu Google en Facebook informatie aan ons. In zijn lezing zal De Mul ook uitvoerig ingaan op het zowel bejubelde als verguisde vierde deel van The Matrix Saga, dat eerder dit jaar in première ging.

Jos de Mul. The Matrix: Actueler dan ooit! Studium Generale lezing Universiteit Twente. Gebouw: Vrijhof, 19:30 - 21:00 uur. Te zien en te beluisteren op YouTube

‘Welcome in the desert of the real.’ Met deze onheilspellende woorden van filosoof Baudrillard wordt hoofdpersoon Neo welkom geheten in de ‘echte wereld’. The Matrix-trilogie is een ode aan de fundamentele filosofische vraag: wat is waar? Prof. dr. Jos de Mul, hoogleraar wijsbegeerte (Erasmus Universiteit), laat zien hoeveel filosofie er achter The Matrix schuilgaat: van Plato en Descartes tot aan Nietzsche. De trilogie blijkt actueler dan ooit. Leven wij tegenwoordig – gekluisterd aan onze beeldschermen en gebombardeerd door fake news – niet deels in een virtuele wereld? Waar in The Matrix machines energie uit mensen zogen, daar onttrekken nu Google en Facebook informatie aan ons. In zijn lezing zal De Mul ook uitvoerig ingaan op het zowel bejubelde als verguisde vierde deel van The Matrix Saga, dat eerder dit jaar in première ging.

 'Nieuw levensbegrip markeert einde neoliberaal tijdperk.' Ad Verbrugge in gesprek met Jos de Mul in De Nieuwe Wereld. 2 September 2021.

Ad Verbrugge in gesprek met Jos de Mul, hoogleraar wijsgerige antropologie en haar geschiedenis aan de Erasmus Universiteit Rotterdam, over het boek van Denis Noble: ‘De Muziek van het Leven.’ “Nature en nurture zijn niet wezenlijk onderscheiden. Ze beïnvloeden elkaar.” Sinds de tijden van Descartes wordt de wetenschap beheerst door de overtuiging dat de werkelijkheid in tweeën is gesplitst. Er is het materiële aspect, dat functioneert als een mechanisme, en het spirituele aspect, dat zich aan dit mechaniek onttrekt. Onze tijd erfde van Descartes slechts het eerste, materiele perspectief. Nog altijd houden de meeste natuurwetenschappers er een reductionistisch, deterministisch en mechanistisch beeld van de natuurlijke werkelijkheid op na. Ten onrechte, zegt wijsgerig antropoloog Jos de Mul, want het verschil tussen lichaam en geest is lang niet zo groot als men misschien wel denkt. In het werk van bioloog Denis Noble wordt een beeld van het leven geschetst dat ver af ligt van de reductionistische mainstream, vertegenwoordigd door neo-Darwinisten als Richard Dawkins: “Het leven is een samenspel.” Een ode aan het ritme van de natuur, met Jos de Mul.

Te zien en te beluisteren op YouTube.

Jos de Mul. Omgang met het noodlot in tijden van corona. Interview met Geert Maarse. Studio Erasmus, 21 april 2020.

Hoe gaan mensen om met het noodlot en de dood? Deze vraag is misschien wel actueler dan ooit. Prof.dr. Jos de Mul (1956) van Erasmus Universiteit Rotterdam schreef alweer enige tijd geleden het boek De domesticatie van het noodloot. De wedergeboorte van de tragedie uit de geest van de technologie. (1ste druk 2006, 5de druk 2014). Daarin beschrijft de hoogleraar Wijsgerige Antropologie aan de Erasmus School of Philosophy (ESPHIL) hoe mensen door de geschiedenis heen omgang met deze lastige aspecten van het leven. In deze videocast gaat interviewer Geert Maarse in gesprek met Jos de Mul over het boek en zijn kijk op de huidige coronatijd.

 Jos de Mul.  Heftige harmonie in Xinjiang. Biopolitiek en etnocide op zijn Chinees. De Groene Amsterdamer. Jrg. 143, nr.3 (16 januari 2019), 26-31.

Musa is zichtbaar geëmotioneerd als hij vertelt dat hij sinds vorig jaar zomer geen contact meer krijgt met zijn ouders en zijn broer, die in een dorp in de buurt van Kashkar wonen. Ik spreek met hem via Skype over de tragedie die zich momenteel in de Chinese provincie Xinjiang voltrekt. Musa is een vijfenveertigjarige Oeigoer, in zijn vorige leven een populair docent aan het departement politieke wetenschappen van Xinjiang Normal University in Ürümqi, de hoofdstad van wat officieel de ‘Xinjiang Oeigoerse Autonome Regio’ heet. Eind 2006 vluchtte hij, nadat hij politieke problemen had gekregen, met zijn gezin naar de Verenigde Staten, waar hij de status van vluchteling kreeg. Onderwerp van gesprek zijn de concentratiekampen die volgens berichten in de internationale pers de afgelopen twee jaar in Xinjiang zijn verrezen.

Jos de Mul. The Total Turing Test. Robotics from Japanese and European perspectives. Kyoto: Graduate School of Sociology and Humanities. Ritsumeikan University, October 8, 2019.

After an general introduction of the famous Turing test, in the first part of my lecture I will illustrate the role deception plays in this test in a discussion of three recent Western science fiction movies in which the Turing test plays a prominent role. Although all three movies are fiction films, they reveal some important characteristics of the Western view on robotics. In the second part I will contrast the Western approach with the way the Turing Test is approached in Japanese robotics, more particular in social android robotics. Hiroshi Ishigiro’s ERICA (ERato Intelligent Conversational Android) will be my main example. In the third and final part I will I will argue that, in the final analysis, the difference in approaches in Western and Eastern robotics is closely connected with different religious worldviews, which even in a secularized world still inform robotics and AI research at a fundamental level.