Jos de Mul. Théo van Doesburg 2.0. What is Data? In: Mieke Gerritzen et al. From Dada to Data. Breda: Museum of the Image (MOTI), 2016, 23.

théo van doesburg 2.0: What is Data? (Publisher: “No Style” The Hague, 2023).

You will probably be surprised to be hearing something about Data from someone who is innocent of Dataism, from a non- Dataist

Data: the terror of the stock market gurus, of the privacy seeker, the designer, the cultural entrepreneur, the Gutmensch — of everybody?

A subject such as this is perhaps least suitable for a serious lecture, which is not at all what I have in mind.

I will be satisfied if, as an obligation to friends, I can illuminate the Dataistic attitude to life. This seems to me especially important in a country that has been hermetically sealed against any new expression of life since the 60s.

It would indeed be pretentious if I was under the impression that I could make the mystery of Data intellectually intelligible.

The Modular Body is an online science fiction story about the creation of OSCAR, a living organism built from human cells. The protagonist is Cornelis Vlasman, a versatile biologist for whom the path well-travelled is the most uninteresting one by definition. Together with a few like-minded people he therefore starts an independent laboratory in which he experiments with organic materials, on his own initiative, with his own resources and his own team.

After many years of hard work, Vlasman’s team succeeds in creating new life from cells taken from his own body. Under his supervision the world’s first living organism is built: OSCAR.

OSCAR is a prototype (the size of a human hand) consisting of clickable organ modules grown from human cells.

What makes OSCAR special is the thought process preceding the organism, which comes down to this: (human) life can be regarded as a closed system but when it is approached as a modular system this may lead to innovative applications and solutions.

In a closed system the parts are designed in such a way that they can only function in one specific configuration, which makes repairs and adaptations very complex. An example of such a closed system is the first Apple Macintosh from 1988.

In a modular system, independent modules – similar to building blocks – make up a transformable and therefore flexible configuration. In 2013, Dave Hakkens produced a Modular Phone that consists of separate parts that can be individually replaced and improved.

With the organism OSCAR Vlasman demonstrates that it is possible to create modular life. Stem cells can be reprogrammed, grown and printed as any type of human tissue. The line separating humans from machines is gradually becoming thinner.

The OSCAR prototype opens up possibilities for the human body, for example when it comes to replacing or improving worn out organs in a possibly ‘clickable’ system. Think of Lego as a metaphor.

In biotechnology many experiments are conducted nowadays with printed organs, regenerated tissue and synthetic blood. Organovo, one of the world’s largest biotech companies, expects to be able to print a functional liver by 2014. Taking the entire human body as a possibly modular system is not (or not yet) possible.

Vlasman develops the OSCAR organism – made up from ‘blocks’ – in his lab. This independent and somewhat obscure laboratory is run by a group of people with various expertise: IT specialists, biologists and designers, working with handmade and sometimes second-hand equipment. They operate outside of official channels, thereby avoiding moratoria, scientific protocols or objections of ethical committees, which perhaps enables them to arrive at this seminal breakthrough.

The primitive, vulnerable organism that finally results from Vlasman’s endeavours is kept alive with blood taken from Vlasman and is continually vaccinated against infections, as it has no immune system. The story refers to various similar narratives in world literature and film history, notably Mary Shelley’s Frankenstein.

Jos de Mul. Possible printings. On 3D printing, database ontology and open (meta)design. In: B. van den Berg, S. van der Hof & E. Kosta (eds.) 3D Printing: Legal, Philosophical and Economic Dimensions - Information Technology and Law Series. The Hague: T.M.C. Asser Press, 2016, 87-98.

3D printing can be approached from a number of different disciplinary angels, as it has possible implications for a great variety of human practices, ranging from the organization of economic production to the domain of legal and regulatory issues. In my talk I will focus on 3D printing from yet another angle: design, more particularly the perspective of open design. In Fabricated: The New World of 3D Printing, Lipson and Kurman claim no less than that 3D will  cause “a revolution in the way we make and design things, because of the close connection between the software design of an object […] and its physical manifestation”.[2] Although we should be somewhat skeptical when the word “revolution” in the often hyperbolic discourse on information and communication technologies, it is obvious that 3D printing has the potential to bring about important changes in many domains, including the  world of design. Especially because of its open character, 3D printing challenges traditional design practices. In this chapter, I will investigate some of the implications of the database ontology, which characterizes the open design of 3D printing.

In the announcement of the 2010 Amsterdam conference Redesigning Design, which was organized by Creative Commons Netherlands, Premsela, Dutch Platform for Design and Fashion, and Waag Society, and which resulted in the book Open Design Now. Why design cannot remain exclusive[3]  the present situation in the world of design was described as follows:  “The design industry is going through fundamental changes. Open design, downloadable design and distributed design democratize the design industry, and imply that anyone can be a designer or a producer”. The subtext of this message seems to be that open design - for reasons of brevity I will use this term as an umbrella for the aforementioned developments, thus including downloadable, distributed design and the possibility to  recombine modules to personalized designs and to 3D print them at home or in a specialized shop around the corner– is something intrinsically good, something we should promote. Though my general attitude towards open design is a positive one, I think we should keep an open eye for the obstacles and pitfalls, in order to avoid that we will throw out the designer baby along with the bath water.

This chapter consists of three sections. First I will present a short sketch of open design. As this concept has quite some different connotations and, for that reason, is prone to conceptual confusion, it might be useful to illuminate this tag cloud of connotations. In this first part, I will also summarize some of the objections that can be (and has been) directed against open design.

Jos de Mul. Noble versus Dawkins. DNA Is not the program of the concert of life. Translation of Dutch review, published in the weekly Vrij Nederland

Forty years ago Richard Dawkins’ book The Selfish Gene launched Neo-Darwinism to the general public. It is still as controversial as it was then. Philosopher Jos de Mul examines the case of Dawkins' biggest critic: Denis Noble.

Text: Jos de Mul

Illustration: Siegfried Woldhek

It is forty years since the publication of Richard Dawkins' book The Selfish Gene, published in Dutch as De zelfzuchtige genen. Over evolutie, agressie en eigenbelang. This text of 'orthodox neo-Darwinism’ (Dawkins' own words) sold 1 million copies in more than 25 languages. Probably since Darwin's On the Origin of Species (1859) no other biology book has had such a huge influence both on general public understanding of what it is to be human, and on scientific research, not only in the life sciences, but also in the social sciences and humanities. It is a particularly radical book which with its brilliantly worded message - that organisms are not much more than temporary vehicles for their immortal genes – expresses a reductionist, dramatically deterministic and ultimately nihilistic image of humanity.

Bruno Accarino, Jos de Mul und Hans-Peter Krüger (Hrsg.). Internationales Jahrbuch für Philosophische Anthropologie. Band 6 / International Yearbook for Philosophical Anthropology. Volume 6. Thomas Ebke, Sebastian Edinger, Frank Müller und Roman Yos. (Hrsg.). Mensch und Gesellschaft zwischen Natur und Geschichte. Berlin: De Gruyter, 2016, 294 p.

Gegenstand dieses Bandes ist das Wechselverhältnis zweier prägender Traditionen moderner deutscher Philosophie: der Kritischen Theorie und der Philosophischen Anthropologie. Nach Jahrzehnten gegenseitiger Vorbehalte gilt es, Nähe und Differenz dieser philosophischen Richtungen in so grundlegenden Begriffen wie Mensch, Gesellschaft, Natur und Geschichte systematisch zu untersuchen.

This volume explores the interplay between critical theory and philosophical anthropology. After decades of reciprocal misgivings, the time has come to systematically examine the commonalities and differences between these philosophical approaches with respect to such fundamental concepts as the person, society, nature, and history.  

Department of Philosophy of Culture of the Institute of Philosophy, University of Warsaw together with The Humane Philosophy Project
invite for lectures and seminars by

Professor Jos de Mul

(Erasmus University Rotterdam)

who will be the guest of our Institute in the first week of April.

The plan of his visit is as follows:
Tuesday (5^th of April) 
1:15 – 3pm (Institute of Philosophy, room 4, ground floor)
open guest lecture Europe, the tragic continent
6:30 – 8pm (Institute of Philosophy, room 108, I floor)
guest lecture on the seminar Imagination and Identity (conducted by dr P. Bursztyka).
The lecture will be entitled: Playful Identities. From narrative to ludic identity formation

Thursday (7^th of April)
5 – 8pm (Institute of Philosophy, room 108, I floor)
Seminar: The tragic humanism of Michel Houellebecq.
This seminar is a part of the seminar series: Personhood, Law & Literature. Humane Philosophy and the Idea of the Tragicorganized by The Humane Philosophy Project.
Contact: dr Przemysław Bursztyka (This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.)

Jos de Mul is a Professor of Philosophical Anthropology at the Erasmus University of Rotterdam. Among his research interests are metaphysics, philosophy of culture, philosophy of science and epistemology. His publications include: Romantic Desire in (POst)Modern Art and Philosophy (State University of New York Press, 1999) The Tragedy of Finitude. Dilthey’s Hermeneutics of Life, (New Haven: Yale University Press 2004);Cyberspace Odyssey: Towards a Virtual Ontology and Anthropology (Cambridge Scholars Publishing in 2010);Destiny Domesticated. The Rebirth of Tragedy out of the Spirit of Technology (State University of New York (State University of New York Press,  2014).

Jos de Mul. Gemedieerd vertrouwen  in de overheid Een wijsgerig-antropologisch perspectief op veiligheid en vertrouwen. In: Bas Haring, Jos de Mul, Liesbeth van Zoonen, Valerie Frissen, Michiel de Lange, Chris Sigaloff & & Wieteke Vrouwe. Essay Estafette, reflecties op de toekomst van de digitale overheid. Den Haag: Ministerie van BZK, 2016, 19-36.

In zijn Visiebrief digitale overheid van 23 mei 2013 heeft de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties aangegeven dat de burger in 2017 al zijn zaken met de overheid via internet moet kunnen regelen. Uit het in december 2013 gepubliceerde onderzoeksrapport De burger gaat digitaal stelt de Nationale ombudsman dat een meerderheid van de burgers in ons land dat streven ondersteunt. Dat is niet zo gek, aangezien zij in hun rol als consument reeds massaal zijn overgestapt op online winkelen, het via het internet regelen van bankzaken, het doen van boekingen van vakantiereizen etc. Digitale dienstverlening door de overheid is om dezelfde redenen aantrekkelijk: zij is 24 uur per dag beschikbaar, belooft een forse tijdsbesparing op te leveren en de zaken kunnen bovendien comfortabel vanuit de huiskamer worden geregeld.

De enquête, die de Nationale ombudsman in samenwerking met het consumentenprogramma TROS Radar uitzette, en waarop door ruim 48.000 burgers werd gereageerd, leert evenwel dat de burger in weerwil van deze positieve grondhouding opvallend weinig vertrouwen heeft in de deugdelijkheid van de digitale dienstverlening van de overheid. Bijna de helft heeft geen fiducie in de veiligheid van de ICT-systemen van de overheid, ruim een derde heeft geen vertrouwen in de manier waarop de overheid met de gegevens omgaat, en bijna een vijfde van de respondenten geeft aan wel eens met verkeerde gegevens in overheidssystemen te hebben gestaan. Op een schaal van tien scoort geen enkele overheidsinstantie op het vlak van de digitale dienstverlening hoger dan een mager zeventje (de RWD doet het nog het best met een 6,9), terwijl bijna een kwart een onvoldoende krijgt (waarbij de UWV met een 4,8 het slechtste rapportcijfer krijgt). Deze lage waardering brengt de Nationale ombudsman ertoe de overheid op te roepen gerichte actie te ondernemen om het vertrouwen in de digitale overheid te versterken.[1]

Dat is natuurlijk gemakkelijker gezegd dan gedaan. Met dit essay beoog ik een bijdrage te leveren aan de ontwikkeling van een meer betrouwbare digitale overheid door de op het eerste gezicht paradoxale tegenstelling tussen enerzijds de bereidheid van de burger ‘digitaal te gaan’ en anderzijds diens gebrek aan vertrouwen in de digitale dienstverlening van de overheid aan een nadere analyse te onderwerpen. Ik zal betogen dat deze paradox samenhangt met het sterk gemedieerde karakter dat het vertrouwen in de informatiesamenleving heeft gekregen. Waar in de traditionele gemeenschap vertrouwen vooraleerst een interpersoonlijk karakter bezat, en in de moderne staat de gestalte aannam van een meer afstandelijk systeemvertrouwen, daar wordt het vertrouwen in de informatiesamenleving in toenemende mate gemedieerd door voor de burger onzichtbaar functionerende informatietechnologieën, waarvan de effecten het vertrouwen in de digitale overheid van binnenuit dreigen uit te hollen.

Teneinde deze stelling te onderbouwen, zal ik in het eerste deel van het essay stilstaan bij de betekenis van de begrippen ‘veiligheid’ en ‘vertrouwen’ en een aantal aanverwante noties. In het tweede deel zal ik een aantal kenmerken van de informatiesamenleving beschrijven die betrekking hebben op het vertrouwen, om vervolgens in het derde deel in te gaan op de uitdagingen én kansen die het gemedieerde vertrouwen met zich meebrengt voor een overheid die het vertrouwen van de burger in haar digitale dienstverlening wil versterken of terugwinnen.

Jos de Mul. From Yijing to Hypermedia: Some Notes on Computer-mediated Literary Theory and Criticism. In: Peng Feng (ed.), Aesthetics and Contemporary Art. International Yearbook of Aesthetics. Volume 16. Beijing University: 2016, 114-125.

The development and global dissemination of computers - from the mainframe computers in the middle of the 20^th century up to the smart phones that enable us to be online everywhere at any time - has an enormous impact on virtually every domain in human life, including art and literature. In the past decades, we have witnessed the emergence of different kinds of new media, that – among many other things – also have given birth to new art forms and genres, such as computer animations, hypertext, and interactive netart. All these new (that is: computer-mediated) media can be called “hypermedia”, because they share two fundamental characteristics: they are media that are both multimedial and non-linear.

In this contribution I will discuss the impact of hypermedia on literary theory and criticism. More particularly, the question I will focus on in my lecture is: how to write about hypermedia? In what ways do hypermedia affect literary theory and literary criticism. However, when writing about hypermedia, literature can only be a point of departure of our examination. After all, hypermedia are media that absorb and thereby re-mediate the other “old media”, literature included.[1] And this, as I will argue, also applies to literary theory and literary criticism, which at least partly is going to be transformed into hypermedial criticism.

Jos de Mul. Denis Nobles 'kruistocht' tegen het neodarwinisme. In: Denis Noble, De muziek van het leven. Biologie voorbij de genen. Amsterdam: Amterdam University Press, 2016, 11-30.

Wat is leven? Decennia wetenschappelijk onderzoek heeft het menselijk genoom in kaart gebracht. Vanuit het perspectief van genen, zoals voorgesteld in Richard Dawkins’ bekende bestseller The Selfish Gene, zijn levende wezens slechts tijdelijke voertuigen voor de genetische codes. Maar in De muziek van het leven laat de wereldvermaarde fysioloog Denis Noble zien dat we voor een goed begrip van het leven voorbij de genen moeten gaan. Het genoom behelst maar één aspect van het menselijk leven. Om het leven echt te kunnen begrijpen moeten we op verschillende niveaus tegelijk kijken.

Het leven is volgens Noble met een symfonie te vergelijken, waarin de bladmuziek (genen), de instrumenten (cellen), de secties in het orkest (organen) en de componist (de evolutie) allemaal even onontbeerlijk zijn. De auteur weeft deze muziekmetafoor door zijn verhaal en verduidelijkt zo ideeën die anders voor niet-wetenschappers lastig te begrijpen zijn. In een elegante, persoonlijke stijl ontwikkelt Noble een overtuigend alternatief voor Dawkins’ genetisch reductionisme en beschrijft hij hoe leven voortkomt uit de even complexe als fascinerende interacties tussen verschillende niveaus binnen het organisme, en tussen organisme en omgeving.

De muziek van het leven wordt in- en uitgeleid door filosoof Jos de Mul. Hij geeft een begrijpelijk en helder overzicht van de moderne evolutieleer en genetica, plaatst Nobles belangwekkende boek in de context van actuele debatten over de beperkingen van het neodarwinisme, en bespreekt de implicaties daarvan voor ons mensbeeld.

Denis Noble (1936) is emeritus hoogleraar van de University of Oxford en bioloog en fysioloog, en een van de bedenkers van de systeembiologie.

‘verrassend eenvoudig te lezen…. Het kan iedereen worden aanbevolen die is geïnteresseerd in het fundament van het leven.’
– Science Magazine

‘zeer aansprekend’
– The Guardian

Jos de Mul. Wat is Data? Virtuele lezing op de Eerste Nederlandse Datafestatie. Amsterdam, 20 december 2016.

datum: 20 december
tijd: 18.00 – 20.00 uur
RSVP: This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.

Het verschijnen van de beeldcultuurkrant ‘Van Dada naar Data’ wordt gevierd met de eerste Nederlandse Datafestatie, op 20 december in Felix Meritis te Amsterdam. Het evenement biedt een vrolijk podium aan dataïsten van uiteenlopend allooi – kunstenaars, wetenschappers, robots, reclamemakers, filosofen, bloggers – in een bonte mengeling van muziek, talkshow, hagepreek en bewegend behang.

Honderd jaar geleden ontstond Dada, de non-beweging die zich in een tijdperk van grote spanningen verzette tegen nationalisme en burgerlijkheid in kunst en samenleving. De komst van nieuwe technologie heeft er toe bijgedragen dat we opnieuw een periode van onbestendigheid beleven. Een zee van ‘big data’ vraagt om nieuwe verbindingen en het opgeven van oude zekerheden. Fuseert de mens met de systemen? Blijft zij de belangrijkste soort op aarde? Hebben traditionele politieke opvattingen en kunstdisciplines nog iets bij te dragen aan de komende omwenteling?

De eerste Datafestatie geeft voorlopig nog het woord, en het beeld, aan makers en denkers met een eigen stijl, een eigen taal en autonome ideeën waarmee ze zich verhouden tot de netwerken om zich heen. Ze tonen de verbindingen en de clashes, de orde en de chaos, het komische en het tragische van de nieuwe wereld waarin alles data is, en data alles.

Met medewerking van onder anderen: Sebastian Olma, Janneke Stegeman, Roel Roscam Abbing & Dennis de Bel, Elize de Mul, Erik Bindervoet, Oscar Jan Hoogland, Theo van Doesburg, Ruben Pater, Geert Lovink, Stefan Schafer, Antoinette Hoes, Ramin Bahari, Jonas Lund, Czeslaw de Wijs, Ruben Jacobs, Urland, Rosa Menkman, Teyosh, Nadine Roestenburg, Michael Mandiberg, Aynouk Tan. Volg voor de virtuele bijdrage van Jos de Mul de volgende link: Wat is Data? (and for the English version:  What is Data?).

De Datafestatie is een project van MOTI, Museum of the Image, Felix Meritis, Avans Hogeschool, ’t Barre Land en The Image Society en werd mede mogelijk gemaakt door de Gemeente Breda, het Stimuleringsfonds Creatieve Industrie en de Bankgiro Loterij.

Idee en productie: Mieke Gerritzen, Ward Janssen, Czeslaw de Wijs, Hans Maarten van den Brink.

Felix Meritis – Keizersgracht 324 Amsterdam
20 december 18.00 – 20.00 uur. Toegang gratis. RSVP: This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.