Jos de Mul. (Cyber)Space Odysee. Inleiding tot Kubriks meesterwerk. Lezing georganiseerd door de Wijsgerige Faculteitsvereniging ERA. Wenneker Cinema Schiedam, 23 november 2021.

Stanley Kubricks film 2001: A Space Odyssey wordt terecht beschouwd als een van de hoogtepunten uit de geschiedenis van de sciencefiction. De uit 1968 stammende film wordt niet alleen geroemd vanwege zijn grote artistieke kwaliteiten en zijn nog altijd verbazingwekkende (analoge) special effects, maar vooral ook vanwege de ideeënrijkdom die er uit spreekt. Wanneer we vanuit 2021 terugblikken op de film, realiseren we ons dat de film niet alleen gaat over een odyssee door de ruimte., maar evenzeer om een odyssee door cyberspace!

01010011 01110000 01110010 01100101 01100101 01101011 00101100 00100000 01011010 01100001 01101110 01100111 01110011 01110100 01100101 01110010 00100001 00100000 01110110 01100001 01101110 00100000 01100100 01100101 01101110 00100000  "Kijk David, ik begrijp dat dit je overstuur heeft gemaakt. Ik denk eerlijk dat je even rustig moet gaan zitten, een stresspil moet nemen, en de zaak nog eens goed moet overdenken." HAL

Jos de Mul. Cyber Homo Ludens. Contribution to the Panel Discussion of the conference Videogames and High Culture. Bari . December 17, 2021.

Jos de Mul. Uncle 'Sim' wants you! Playful warefare. Lecture and contribution to the Panel Discussion of the conference Videogames, War High Culture Bari: October 17, 2022.

Jos de Mul. Is life a simulation? Lecture Studium Generale Erasmus University. Rotterdam: Campus Woudenstein, Erasmus Paviljoen, February 2, 2022, 15:30-17:00. (De opname van de lezing is te zien op YouTube)

“You take the blue pill...the story ends, you wake up in your bed and believe whatever you want to believe. You take the red pill...you stay in Wonderland, and I show you how deep the rabbit hole goes.”

Is life merely a simulation? When the Matrix released in 1999, the movie dealing with this question became a global phenomenon. And while the story of robots controlling our very reality might have seemed a silly science fiction premise then, the idea of life being a mere simulation kept philosopher Descartes up for nights back in the 1600’s. What other philosophical ideas are there to be found in The Matrix?

On December 22, The Matrix Resurrections premiered in the US, more than 15 years after the original trilogy ended. The series was known for the many philosophical ideas it brought to the big screen. From Plato’s famous allegory of the cave, to Descartes’ ideas of a ‘deceiving demon’. The directors of the movie even made all actors read philosophical works before the movie started filming. In this lecture, professor of philosophy Jos de Mul will look back at the old trilogy, he will interpret the new movie (which was released on January 26 in The netherlands), and he will tell us what we can learn philosophically from these films. Moreover, he will go into detail on the influence the movie has had on society. Think, for example, of the controversial ‘Red Pill’ movement that developed over the past decade. He will use excerpts from the films to analyze the movies to the greatest detail. Are you prepared to swallow the Purple Pill?

Jos de Mul, Het levensconcept in tijden van corona. Lezing voor Herensocieteit Totis Viribus. Molenhoek, 13 oktober, 2021.

Jos de Mul. De transitie naar Homo Sapiens 3.0. Lezing in het kader van de NextTransitions lezingen 2021. Rotterdam/Teams, 5 november, 2021, 12:00-13:00. Toegang via het openbare Teams kanaal Next Transitions.

De minor Natuur, Mens en Technologie van Hogeschool Rotterdam organiseert in samenwerking met Kenniscentrum Creating010 vier inspirerende online lezingen via Teams in het kader van ‘Next Transitions’: actuele maatschappelijke uitdagingen met een blik op de nabije toekomst.
Je bent van harte uitgenodigd om te participeren bij een of meerdere lezingen.
Je hoeft je niet aan te melden. Ga gewoon op het juiste tijdstip via deze link naar het openbare Teams kanaal ‘Next Transitions’ en sluit aan bij de videocall. Je kunt ook naar het Teams kanaal via de code: zhonri6, dan ben je lid van de Next Transitions community.
De lezingen zijn onderdeel van het programma van de minor Natuur, Mens en Technologie en zijn ook toegankelijk voor genodigden. Een lezing bestaat uit een presentatie, vragen en een discussie, onder leiding van een moderator. We hebben beperkte tijd. Daarom is het de bedoeling dat je je van te voren voorbereidt, zodat een geïnformeerde discussie mogelijk is. Er is voor iedere lezing materiaal beschikbaar. Zie hiervoor het onderstaande programma:

Jos de Mul. Genetisch zuiver? Het mensbeeld in het tijdvak van CRISPR-CAS9. ISVW Zomerschool Filosofie van nu. Leusden, 24 augustus 2021.

Jos de Mul. Post-truth. Lezing tijdens het OOA Web seminar Adviseren in de post-truth samenleving. Het tijdperk van de verleiding. Zoom, 27 oktober, 2020. 

Adviseren in de post-truth samenleving. Het tijdperk van de verleiding. Een tijd waarin iedereen zijn/haar eigen kanaal heeft om zich mee te profileren, om informatie mee te delen. Een tijdperk waarin ieder zijn eigen waarheid heeft en beleeft. Ook als adviseurs hebben we ermee te maken.

Op 27 oktober gingen Jos de Mul, Marc Josten en Mark van Twist op de Dag van de Adviseur tijdens een live-webinar met elkaar in gesprek over de driehoek van verleiden, adviseren en de waarheid in de post-truth samenleving. Zij deelden hun visie en gingen dieper in op de verschillende visies. Dit leverde een heel interessant webinar op.

Jos de Mul. Deelname Round Table AI Ethics: Risk Assessment in Finance. Volksbank/Zoom, 14 oktober 2020. 

Meine Pieter van Dijk & Jos de Mul. China. Vriend of vijand? Rotterdam, HOVO Summerlab, 22 en 24 juni 2020. 

De uitbraak van het coronavirus was aanleiding voor allerlei mensen om China de les te lezen. Het land reageerde te laat, beperkte de vrijheid van meningsuiting van artsen en verwijderde kritische berichten direct van social media. Is hier sprake van ondoordacht handelen, of komt het falen van een communistisch systeem pijnlijk naar buiten? Docenten prof. Meine Pieter van Dijk en prof. Jos de Mul vertellen u graag meer.

Jos de Mul. De domesticatie van het noodlot in tijden van corona. OKW Lezing. Apeldoorn: , 15 september, 2021.

Huis voor Schoone Kunsten, Gigant, Nieuwstraat 377 te Apeldoorn. Telefoon: 055 521 63 46. Woensdag 15 september, 20:00 uur

In zijn boek ‘De domesticatie van het noodlot. – De wedergeboorte van de tragedie uit de geest van de technologie’ (vijfde druk 2016) bespreekt Jos de Mul de verschillende manieren waarop de mensheid heeft getracht het noodlot te domesticeren: van de heroïsche affirmatie van het noodlot in de tragische cultuur van de Grieken en de deemoedige acceptatie van de goddelijke voorzienigheid in het christendom, naar de ‘afschaffing’ van het noodlot in de moderne, op technologische beheersing gerichte samenleving.

In zijn boek betoogt hij dat we in onze huidige, postmoderne samenleving een wedergeboorte beleven van het tragische in het domein waarin we het juist niet verwachten, de technologie. Waar we dachten noodlot te kunnen beheersen door de technologie, lijkt de technologie zelf de mens noodlottig te worden. In zijn lezing zal De Mul dit illustreren aan de hand van de coronapandemie, die in belangrijke mate het gevolg is van wereldwijd vervoer van mensen en dieren met moderne transportmiddelen en de ontsluiting van oerwouden ten behoeve van de winning van grondstoffen, waardoor de contacten tussen virussen en mensen op ongekende wijze worden geïntensiveerd.

Virussen blijken daarbij de fundamentele kenmerken te vertonen van het tragische: ze zijn zowel ambigu als ambivalent. Ambigu, omdat ze zich bevinden tussen leven en levenloos (ze parasiteren op de levensprocessen van levende organismen) en zowel vreemd als eigen zijn (het zijn indringers in ons lichaam, maar hun DNA maakt inmiddels 5% uit van het menselijk DNA). Bovendien zijn ze ambivalent: ze zijn onontbeerlijk voor het functioneren van het menselijk lichaam, maar ze kunnen ook dodelijk zijn. Dat ambigue en ambivalente maakt virussen bijzonder unheimlich. Daarmee lijken virussen op gastarbeiders, zonder welke de economie niet kan functioneren, maar die tegelijkertijd bij velen angst en afkeer veroorzaken.

Jos de Mul. Biopolitical Anthropology in the Age of Converging Technologies. Invited lecture at the workshop  The Public Use of Reason – Philosophical Anthropology in the 21^st Centure. Organized by the Helmuth Plessner Society on occasion of the Conferral of the Helmuth Plessner Award upon Onora O’Neill.  Wiesbaden/Zoom Conference, 24 & 25 March 2021, 10-18. Lecture De Mul at 10 AM.  Link:  https://dshs-koeln.webex.com/dshs-koeln/j.php?MTID=mceda3b56f7d46e6c0f08426f179b0374

In my contribution, I will focus on the reciprocal constitution of Plessner’s philosophical anthropology and political philosophy. I will analyze Plessner’s critique of reductionist and determinist Neo-Darwinism and its political implications as elaborated in Die Stufen des Organischen und der Mensch (1928), Macht und Menschliche Natur (1931) and his recently published lectures on Philosophische Anthropologie, which he held in Göttingen in 1961. Against this background, I will discuss the challenges and task of philosophical anthropology in our present age, characterized by converging technologies. This term refers to the increasingly integrated biotechnologies (such as genetic modification), digital neuro-technologies (such as brain implants), artificial intelligences (such as predictive algorithms) and nanotechnologies (manipulation of matter on an atomic, molecular, and supramolecular scale, which plays an enabling a role in the other three).

The thesis I will defend is that whereas in 1919 Neo-Darwinism was primarily a theoretical challenge, which necessitated a rethinking of – to quote the title of Scheler’s most famous contribution to philosophical anthropology – »the human place in the cosmos« (Scheler, 1928), in the course of the 21st century, it became a practical one. Supported by multinationals like the ›Big Five‹ tech companies (Google, Amazon, Facebook, Apple, and Microsoft), the ›Big Six‹ seed, biotech and agrochemical corporations (Dow Chemical, DuPont Pioneer, ChemChina, Syngenta, Bayer and Monsanto), as well by authoritarian states such as the People’s Republic of China (we should not only think of the social credit system, but also of the present biopolitical state terror against the Uyghur population in the Xinjiang Province), Neo-Darwinism has become a biopolitical project, more or less intentionally aiming at a transformation of human life in the direction of trans- and posthuman lifeforms. The question is no longer what is the human’s place in the cosmos, but rather whether there still is a place for human life in the cosmos, and what we should do vis-à-vis Neo-Darwinian biopolitics. The decisive question in the present age is, in other words, how to choose our right enemy.

I will argue that today, Plessner’s philosophical and political anthropology, and especially the key concept of Unergründlichkeit, will not only help us to understand and criticize the contemporary theoretical challenge of Neo-Darwinism, but may also inspire us if we want to tackle the practical threats of Neo-Darwinism politically.

Jos de Mul & Kirsten Pols,  Helmuth Plessner: Lichamelijkheida als Verlossing? Amsterdam: Filosofisch café Felix & Sofie. Amsterdam/Zoom, 23 februari, 2021, 20:00-21:30 uur. 

Link: https://eur-nl.zoom.us/j/97470758276

De filosofie buigt zich al jaren over de vraag wat de mens is. Maar al te graag benadrukken we dat we beschikken over allerlei intelligente vermogens, waarmee we onszelf tenminste kunnen onderscheiden van dieren. Aristoteles sprak van de mens als een zoön logon echon: een ‘woordhebbend dier’. Dit ‘babbelende wezentje’ werd binnen Latijnse kringen met liefde omgevormd tot een ‘redelijk wezen’, een animal rationale. Onze geliefde rede gaf ons het benodigde houvast en in het oppermoment van twijfel stonden Descartes en Kant klaar om de rede van nieuwe onbetwistbare funderingen te voorzien.

Als gedurende de 19de en 20ste eeuw de twijfel terugkeert en men zich afvraagt of de essentie van de mens überhaupt wel vast te stellen is, stelt Heidegger dat de mens in ieder geval een wezen is dat zich kan verhouden tot haar eigen dood. Opnieuw treffen we een ‘peinzende’ mens, die via ‘gepieker’ haar eigen bestaan vorm kan geven. Echter, vatten we het menselijk bestaan wel voldoende door enkel en alleen gericht te zijn op dergelijke geestelijke activiteiten?

De Duitse filosoof Helmuth Plessner (1892 – 1985) was van mening dat de mens eerder begrepen moest worden op grond van haar lichamelijke verhouding tot de wereld. Mede geïnspireerd door zijn lamme rechterarm verdiepte hij zich in de materiële condities van het menselijk bestaan, waarmee hij nieuwe onderscheidingen tussen planten, dieren en mensen wist te formuleren. De mens – als een schijnbaar uniek wezen binnen deze indeling – dient altijd een letterlijk standpunt in te nemen, een positie ten opzichte van zichzelf en haar omgeving. Vanuit dit gedachtegoed wist Plessner allerlei antropologische wetten te formuleren, waaronder het idee dat de mens van nature kunstmatig zou zijn.
Hoewel Plessner een lange tijd het onderspit delfde ten opzichte van tijdgenoten als Heidegger, krijgt zijn denken langzamerhand de aandacht die het verdient. Echter, impliceert zo’n hard onderscheid tussen planten, dieren en mensen geen gedateerd antropocentrisme? En bevat een duiding van wat de mens is op grond van haar lichamelijkheid ook niet opnieuw achterhaalde ‘essentie’? Op zulke vragen is geen gemakkelijk antwoord te formuleren, maar des te meer vormen ze een reden om een avond in het denken van deze wat ondergesneeuwde filosoof te duiken. Dit zullen we doen onder leiding van Kirsten Pols en Jos de Mul, die tevens in zullen gaan op de waarde van Plessner’s filosofische antropologie voor sociaal-culturele, technische én politieke vraagstukken. Wat kunnen wij tegenwoordig nog met het gedachtegoed van Plessner?

Ronald van Raak & Jos de Mul. Denken op de dijken. Gesprek met Ronald van Raak over zijn boek Denken op de dijken. Rotterdam/Zoom. Vrijdag 27 november, 2020, 16:00-18:00 uur. 

Op 27 november van 16 uur tot 18:00 uur presenteert SP’er en ESPhil alumnus Ronald van Raak zijn boek ‘Denken op de Dijken’ bij ESPhil. Hij wordt door Jos de Mul geïnterviewd over zijn boek en hoe hij zijn filosofie heeft gebruikt tijdens zijn werk in de Tweede Kamer. Vervolgens is er ruimte om vragen te stellen aan Ronald van Raak.

Voor alumni van de Erasmus School of Philosophy is er  het einde is er ook de mogelijkheid om met andere alumni van ESPhil bij te praten in een digitale break-out room. Het evenement is online te volgen via zoom: https://eur-nl.zoom.us/j/93554483080

Jos de Mul. Leven met robots zoals in sciencefiction films. Venlo: CityCinema, 1 juli 2020, 20:00-21:30 uur.

Zet ‘m alvast in je agenda, deze boeiende lezing over robots in sciencefiction films. Zijn robots eng? Waarom lijken robots vaak op ons? Gaan robots steeds meer banen overnemen en misschien zelfs morele beslissingen maken?

Hoogleraar Jos de Mul, gespecialiseerd in robotica en techniekfilosofie, zal bij deze lezing ingaan op zulke vragen aan de hand van de vele voorbeelden uit sciencefiction films.

Woensdag 1 juli, 20:00 – 21:30 uur Ticket: € 5,- inclusief een kopje koffie/thee

Aanmelden via de agenda op onze website.

Jos de Mul. Aesthetics of everyday life in times of corona. Keynote at the 8th Mediterrenean Congress for Aesthetics. Dephi: European Cultural Centre of Delphi, September 10-12, 2020.

Aesthetics as a philosophical discipline is confronted today with the challenge of responding to complex phenomena of contemporary daily life. The 8th Mediterranean Congress for Aesthetics focuses on the aesthetics of everyday life, as a field of study that is concerned with the interplay of the active subject with the social-political milieu of contemporary cities. In this respect, it aims to the pursuit of aspects and attitudes of aesthetic appreciation, that emerge through a live interaction and intermingling of the human subject with the urban environment, in the public and the private domain. They are probably in contrast or/and in fertile dialogue with aesthetic sensation and evaluation criteria, that develop institutionally through educational and cultural systems, political decisions, etc. Moreover, factors such as digital technology and the immediacy of communication affect and elaborate diverse aesthetic considerations, so far as they play a decisive role in a contemporary investigation of the aesthetic aspect of everyday life.
The congress aims to a creative debate between philosophers, aestheticians, art theorists and theorists of architecture, as well as artists, architects, urban and landscape designers, theorists and researchers of culture and the media, who are interested in formulating a critical contemplation, in relation to the aesthetics of everyday life in contemporary cities.

Jos de Mul. Van stethoscoop naar datascoop. Een kwestie van vertrouwen? Lezing Slotconferentie eGGZ Centrum: Sneller, beter, hoe? Marketing & Innovatie voor meer e-metal Health. Amsterdam: IJsfontein, 21 november 2019.

Bewezen effectieve e-mental health kan ervoor zorgen dat mensen met psychische problemen sneller grip krijgen op het leven. Toch zien we dat instellingen, maar ook verzekeraars aarzelen om
e-mental health in te zetten. Hoe komt dat? Wat is er nodig om e-mental health te stimuleren? Is er wel voldoende kennis over e-mental health? Kan marketing hiervoor een oplossing bieden en zo ja, hoe dan?

Organisaties die e-mental health willen gebruiken moeten hiervoor open staan. Vooral therapeuten en ook verzekeraars lijken nog huiverig te zijn voor dit soort innovaties en vaak zijn organisaties er niet goed voor toegerust. Hoe voer je binnen je organisatie innovaties door? 

In de eindconferentie van het eGGZ Centrum als project willen we dieper op deze vragen ingaan.

Jos de Mul. Some reflections on the Japanese Society 5.0 program. Tokyo: Cabinet Office Japanese Government. October 11, 2019.

Jos de Mul. Glocality. On kimonos, spaghetti and tulips. Invited lecture. Kyoto: Seminar Glocalization. Faculty of Economy, Kyoto University, October 9, 2019.

Jos de Mul. The Total Turing Test. Robotics from Japanese and European perspectives. Kyoto: Graduate School of Sociology and Humanities. Ritsumeikan University, October 8, 2019.

After an general introduction of the famous Turing test, in the first part of my lecture I will illustrate the role deception plays in this test in a discussion of three recent Western science fiction movies in which the Turing test plays a prominent role. Although all three movies are fiction films, they reveal some important characteristics of the Western view on robotics. In the second part I will contrast the Western approach with the way the Turing Test is approached in Japanese robotics, more particular in social android robotics. Hiroshi Ishigiro’s ERICA (ERato Intelligent Conversational Android) will be my main example. In the third and final part I will I will argue that, in the final analysis, the difference in approaches in Western and Eastern robotics is closely connected with different religious worldviews, which even in a secularized world still inform robotics and AI research at a fundamental level.

URLAND-dramaturg Florian Hellwig in gesprek met filosofen Jos en Elize de Mul over de theatervoorstelling De Internet Trilogie. Utrecht: Stadschouwburg, 24 september 2019, 19:00 uur, gevolgd door de voorstelling (20:00).

"Urland maakt beangstigende trilogie over het wonder van internet" - NRC ***

De digital natives van performancecollectief URLAND presenteren een exclusieve happening over de belangwekkendste ontwikkeling van de moderne tijd. Het drieluik legt de (hyper)link tussen de mythe van Prometheus en het moderne digitale vuur. Prometheus stal het vuur van de goden en gaf het aan de mens. Zoals het vuur zowel vooruitgang als vernietiging betekent, zo behelst het internet zowel de utopische belofte als de dystopische teloorgang. ‘De Internet Trilogie’ is een digitale trip waarin de toekomst voelbaar wordt gemaakt.

• blijf op de hoogte via het facebookevenement
• in deze voorstelling wordt gebruik gemaakt van een stroboscoop

inleiding
URLAND-dramaturg Florian Hellwig gaat voorafgaand aan de voorstelling (19:00-19:30) in gesprek met filosofen Jos en Elize de Mul. Jos is hoogleraar wijsgerige antropologie en schreef meerdere artikelen, essays en boeken. Zijn dochter Elize is filosoof en schrijfster en studeerde Nieuwe Media en Digitale Cultuur en Filosofie. Wat zijn de voor- en nadelen of risico's van techniek en technologische ontwikkeling? In hoeverre heeft de technologie ons gedrag, ons denken en handelen veranderd? Welke maatschappelijk invloed zal de techniek in de toekomst hebben? Hoe natuurlijk is de mens eigenlijk? Vind je het leuk om dit soort vragen beantwoord te krijgen, kom dan naar de inleiding in de Hekmanfoyer. Daar is beperkt plaats, dus bestel van tevoren een kaartje (à € 2).

boek
Performancecollectief URLAND brengt ook een boek uit over De Internet Trilogie. Een bundeling van drie jaar onderzoek naar het fenomeen internet, waarin URLAND sprak met wetenschappers, hackers en filosofen. URLAND wil met het boek laten zien hoe hoe een hedendaagse theatermaker zich verhoudt tot een snel veranderende maatschappelijke realiteit. De presentatie vindt plaats op vrijdag 13 september, voorafgaand aan de première in Theater Rotterdam. 

credits
van en met: Ludwig Bindervoet, Thomas Dudkiewicz, Marijn Alexander de Jong, Eric Joris, Jimi Zoet, dramaturgie: Florian Hellwig, productie: URLAND in coproductie met Theater Rotterdam en CREW, foto: Julian Maiwald, www.urland.nl

recensies 

- Urland biedt uiteindelijk geen verontrustend dystopisch toekomstvisioen, maar ontpopt zich zo als een pleidooi voor echt leven in plaats van louter virtueel - Theaterkrant    lees de recensie
- De virtuele wereld is maakbaar, maar zeker niet perfect - NRC   lees de recensie
- Lekker vervreemdend - de Volkskrant   lees de recensie

Jos de Mul. Jij, Robot? Lezing in het kader van de cursus Ik, Robot van de Internationale School voor Wijsbegeerte. Leusden, 22 oktober 2019.

Bent u meer robot dan u denkt?

Sophia heeft burgerrechten gekregen in Saoedi-Arabië. Opmerkelijk, want Sophia is een robot en robots zijn geen personen, laat staan burgers, toch? Of wordt het tijd dat we daar anders over gaan denken?

Robots maken al een tijd deel uit van onze maatschappij. Ze zetten onze auto’s in elkaar en helpen de chirurg bij operaties. Maar naarmate robots complexere handelingen steeds zelfstandiger kunnen uitvoeren en zelfs gesprekken kunnen voeren, wordt de vraag of zij beschikken over kunstmatige intelligentie steeds urgenter.

Kan een machine denken? Die vraag stelde Alan Turing al in 1950. Waaraan moet een robot als Sophia voldoen voor we kunnen zeggen dat zij kan denken? En onder welke omstandigheden kan ze als persoon erkend worden? Enkele decennia geleden nam nog niemand het idee van niet-menselijke personen werkelijk serieus, maar tegenwoordig kunnen we er niet meer omheen.

Wat maakt het uit of je van vlees en bloed bent of van siliconen?

Robots worden niet alleen slimmer, maar ook socialer en creatiever, zelflerend en zelfsturend. Dat levert morele vragen op. Is het wel ethisch verantwoord om robots tot slaaf te maken? Of komen zij in opstand? Misschien grijpen zij zelfs de macht, of vervangen ze op den duur de gehele menselijke soort! Volgens sommigen is die ontwikkeling al in volle gang. Drones vervangen soldaten en bij de politie doe je aangifte bij een robotagent. Ook is er al software die rechtszaken efficiënter kan oplossen dan een menselijke rechter. Zo verschuift het geweldsmonopolie van mens naar machine. Is dat erg? Wat maakt het uit of je van vlees en bloed bent gemaakt of van electroden en siliconen? De grens tussen natuur en techniek vervaagt. Misschien bent u zelf wel meer robot dan u denkt. Tijdens deze cursus komen filosofen, wetenschappers en ontwikkelaars aan het woord. In de avonduren gaan we in gesprek, lezen we teksten of kijken we een film.

Met prof. Jos de Mul, prof. ir. Peter-Paul Verbeek en prof. ir. Jan Broersen, dr. Monica Meijsing, Bas Testerink, dr. Erno Eskens, Marthe Kerkwijk en vele anderen. De gespreksleiding is in handen van Ton Maas.

Jos de Mul. Alexander Reeuwijk interviewt Jos de Mul over zijn nieuwe boek Breng mij die Horizon! Filosofische reisverhalen in de serie Teylers Ontmoet. Haarlem, Teylers Museum, 13 oktober 2019.

Teylers Ontmoet Reizen

 Op zondag 13 oktober om 14.00 uur staat Teylers Ontmoet in het teken van Reizen. Alexander gaat in gesprek met Jelle Brandt Corstius, Jos de Mul en Tijs Goldschmidt in de prachtige Gehoorzaal van het Teylers Museum.

Jos de Mul. Democratie, populisme en vrijheid van meningsuiting in het tijdvak van de sociale media. Filosofisch Café. Drachten, 19 september 2019.

Sinds het begin van het millennium heeft het populisme wereldwijd een grote vlucht genomen. Populisten zijn er in vele soorten en maten, maar wat ze allemaal delen is demagogische stijl van politiek bedrijven met behulp van beledigende woorden, persoonlijke aanvallen en verdachtmakingen. Dat draagt in belangrijke mate bij aan de verruwing van de omgangsvormen. Nederland is daarop geen uitzondering en volgens onderzoek van I&O Research is die verruwing een van de grootste zorgen van de Nederlandse bevolking.

Demagogie – het in beweging brengen van het volk met retorische middelen – maakt een politicus nog niet noodzakelijk tot een populist. Demagogie is eigen aan democratie. Iedere politicus doet immers zijn best om kiezers voor zijn standpunten te winnen, en dan is een zekere mate van ronkende retoriek onvermijdelijk. Dat gold al voor de directe democratie in het klassieke Athene en dat is er niet minder op geworden in het tijdvak van de massamedia.

Het hedendaagse populisme kan echter niet goed begrepen worden zonder daarbij de rol van het internet en met name sociale media als Twitter en Facebook in ogenschouw te nemen. Deze nieuwe media hebben het politieke landschap in een aantal opzichten ingrijpend veranderd. In zijn lezing zal Jos de Mul ingaan op deze transformatie en de consequenties daarvan voor onze parlementaire democratie, vrijheid van meningsuiting en persvrijheid.

Prof.dr. Jos de Mul is hoogleraar wijsgerige antropologie aan de Erasmus School of Philosophy. Daarnaast was hij gasthoogleraar en fellow in o.a. in Ann Arbor, Princeton, Shanghai en Kyoto en winnaar van de Praemium Erasmianum en de Socrates Wisselbeker. Zijn boeken – waaronder De tragedie van de eindigheid (1993),  Het romantische verlangen in (post)moderne kunst en filosofie (3de druk 2007), Cyberspace Odyssee (6de druk 2010) en De domesticatie van het noodlot (5de druk 2015) zijn in meerdere talen vertaald. In 2014 schreef hij het Essay van de Maand van de Filosofie: Kunstmatig van nature. Onderweg naar Homo sapiens 3.0 (Uitgeverij Lemniscaat), in 2017 publiceerde hij Paniek in de polder. Polytiek in tijden van populisme (Uitgeverij Lemniscaat) en in juni 2019 Breng mij die horizon! Filosofische reisverhalen (Uitgeverij Boom).  Behalve wetenschappelijk werk publiceert hij ook regelmatig essays voor een breder publiek, onder meer in Trouw, Vrij Nederland en De Groene Amsterdammer. Veel van zijn werk kan worden geraadpleegd op zijn website www.demul.nl

Locatie: doopsgezinde kerk Drachten Zuiderbuurt 26 | 9203 CX | Drachten Telefoon 0512-524876, aanvang 19.30 uur

Jos de Mul. Breng mij die horizon! Lezing over Japanse pelgrimages in de serie Wandelust van Studium Generale. Groningen, 17 september 2019.

Mensen reizen wat af tegenwoordig, voor studie, werk of als vakantiebesteding. En soms noodgedwongen, op de vlucht voor oorlog of armoede. Ook de pelgrimstocht mag zich verheugen in hernieuwde belangstelling. Aan de hand van de Saigoku pelgrimstocht die hij in Japan maakte, vraagt Jos de Mul, auteur van Breng mij die horizon! Filosofische reisverhalen (Uitgeverij Boom, 2019), zich af wat de pelgrimstocht tegenwoordig nog onderscheidt van de toeristische reis. Hoe e wij de wereld ervaren, wordt in belangrijke mate bepaald door de plaats en tijd waarin wij leven. Deze ‘ervaringshorizon’ is echter geen gevangenis. Reizen is een van de uitdagendste manieren waarop we onze beperkte horizon kunnen verbreden, verstrooien en laten versmelten met andere vergezichten. Op dat moment wordt de reiziger een conceptueel toerist en zijn reis een filosofisch avontuur. 

In Breng mij die horizon! neemt Jos de Mul, wereldreiziger in hart en nieren, de lezer mee op een adembenemende reis langs communistische catwalks, gamende indianen, psychedelische cyberhippies en Boeddhistische selfie-reflecties!

Jos de Mul (1956) is hoogleraar wijsgerige antropologie aan de Erasmus Universiteit Rotterdam. Hij bekleedde gasthoogleraarschappen in de Verenigde Staten, China en Japan en is wereldwijd een veelgevraagd spreker. 

Jos de Mul. Denken over reizen. Lezing in de serie Filosofische ontmoetingen van Filosofie in Den Haag. Den Haag, 30 september.

Denken over reizen

met filosoof Jos de Mul en beeldend kunstenaar Karin van Pinxteren

Now… Bring me that horizon! zijn de gevleugelde woorden die Jack Sparrow in Pirates of the Caribbean sprak als weer een nieuw avontuur lokte. Het is een uitstekend motto voor het nieuwe boek van Jos de Mul, wereldreiziger in hart en nieren.

Breng mij de horizon! laat zien wat er gebeurt als een filosoof een ticket boekt. Jos de Mul neemt je tijdens deze Filosofische ontmoeting mee op een adembenemende reis langs communistische catwalks, gamende indianen, boeddha-bots en psychedelische cyberhippies, en laat ons nadenken over vertrouwde gewoonten en denkbeelden..

Filosofisch avontuur
De plaats en tijd waarin wij leven bepaalt in belangrijke mate hoe wij de wereld ervaren. Deze ‘ervaringshorizon’ is echter geen gevangenis. Reizen is een van de uitdagendste manieren waarop we onze beperkte horizon kunnen verbreden en laten versmelten met andere vergezichten.
Naast de bekende praktische beslommeringen die iedere reiziger ondervindt, wordt de filosofische reiziger ook uitgedaagd de betekenis te begrijpen van de vreemde denkbeelden, handelingen, situaties en contexten waarin hij zich begeeft. Op dat moment wordt de reiziger een conceptueel toerist en zijn reis een filosofisch avontuur.

Afshin Ellian (rechtsgeleerde, filosoof en dichter) schreef over De Mul’s laatste boek: ‘Een filosofisch boek dat zo mooi en vloeiend is geschreven, is al een provocatie van de bovenste plank. Het doet me denken aan Michel de Montaigne. Breng mij die horizon! is ook een eerlijke en openhartige biografie van Jos de Mul, verweven met een grenzeloze nieuwsgierigheid.’

Jos de Mul (1956) is hoogleraar wijsgerige antropologie aan de Erasmus Universiteit Rotterdam. Hij bekleedde gasthoogleraarschappen in de Verenigde Staten, China en Japan en is wereldwijd een veelgevraagd spreker. Over zijn filosofische omzwervingen publiceerde hij de afgelopen jaren geregeld in NRC Handelsblad, Trouw, Vrij Nederland en De Groene Amsterdammer.

**EXTRA**
Beeldend kunstenaar Karin van Pinxteren opent de avond. Zij heeft reisangst, maar moet van zichzelf reizen. “Steeds verder van huis glijdt de trein een onbekend landschap in, tegelijkertijd verdwijnt mijn stem. Ik kom aan zonder spraak. Is dit toeval? Ik wil ook niet op reis, maar ik moet van mezelf. Een tweede poging eindigt op dezelfde manier, tijdens de landing gaat mijn stem er vandoor. Jaren later besef ik me dat alle grond op aarde bezit is, aan iets of iemand toebehoort. Reizen doe je over de grond van een ander. Je betreedt een oude tijd van intense voetstappen die je overschrijft. Dat destijds onbewuste besef maakte mij sprakeloos.”

Karin van Pinxteren maakt installaties, performances, twee- en driedimensionaal werk, schrijft beschouwingen op haar blog Nachtportier en maakt korte poëzie.
Werk van Van Pinxteren was onder meer te zien in Museum De Pont in Tilburg, Van Abbemuseum Eindhoven, De Ketelfactory Schiedam, The MeetFactory in Praag, The Present Company Brooklyn New York en Galaxy Museum of Contemporary Art in Chongqing.

Datum: maandag 30 september 2019
Locatie: Zaal 3, Constant Rebeqcueplein 20A, Den Haag
Tijd: 20.00 uur (zaal open 19.30 uur)
Prijs: € 11,50 – € 15,00

Jos de Mul. The Task of Philosophical Anthropology in the Age of Converging Technologies. Keynote at the conference Philosophische Anthropologie als interdisziplinäre Praxis. Max Scheler, Helmuth Plessner und Nicolai Hartmann in Köln – historische und systematische Perspektiven. Universität Köln, 5 November, 2019.

06.–09. November 2019, Fritz Thyssen Stiftung, Köln

Tagung des Research Lab der a.r.t.e.s. Graduate School for the Humanities Cologne in Kooperation mit der Hartmann-, Plessner- und Scheler-Gesellschaft

Wissenschaftliche Koordination: Andreas Speer & Erik Norman Dzwiza Organisation und Ausarbeitung Matthias Schloßberger

Jos de Mul. Metadesign. Imagination in the age of digital recombination. Keynote at the workshop international research project Philosophizing Data Visualizations in the Middle Ages and Early Modernity (XIIIth-XVIIth century).  Institute of Philosophy. University of Porto. Porto, June 25, 2019.

Jos de Mul. Waarom blijven we (niet) in de provincie? Presentatie Breng mij die horizon! Filosofische reisverhalen (Boom 2019). Rotterdam: Erasmus Universiteit. Erasmus Paviljoen, 4 juni 2019, 16:00-18:00 uur.

Op dinsdagmiddag vanaf 16.00 uur presenteert filosoof Jos de Mul zijn nieuwe boek Breng mij die horizon! bij Studium Generale Erasmus Universiteit in Rotterdam, met een lezing 'Waarom we (niet) in de provincie blijven.' Marli Huijer – auteur van onder meer Achterblijven. Een nieuwe filosofie voor een grenzeloze wereld – geeft commentaar en gaat in gesprek met de schrijver.

Now... Bring me that horizon! zijn de gevleugelde woorden die Jack Sparrow in Pirates of the Caribbean sprak als weer een nieuw avontuur lokte. Het kan geen beter motto zijn voor dit boek van Jos de Mul, wereldreiziger in hart en nieren. 

In Breng mij die horizon! reflecteert Jos de Mul op de vraag welke invloed reizen op ons denken heeft en neemt hij ons in een reeks filosofische reisverhalen mee op een adembenemende conceptuele reis door drie eeuwen en continenten. Welkom in de  wereld van communistische catwalks, Boeddha-bots en psychedelische cyberhippies!

Jos de Mul. Transhumanismus aus Sicht der Philosophischen Anthropologie Helmuth Plessners. Forum Philosophische Anthropologie der Grenzfragen menschlichen Lebens 2019: Das Gelingen der künstlichen Natürlichkeit. München: Katholische Akademie Bayern, 10 Juli, 2019.

Forum Philosophische Anthropologie der Grenzfragen menschlichen Lebens 2019: Das Gelingen der künstlichen Natürlichkeit.

Mensch-Sein und menschliche Würde an den Grenzen des Lebens unter den Bedingungen disruptiver Technologien

Jos de Mul. The Turing Test in recent science fiction films  A philosophical analysis against the background of the Turing-Wittgenstein Debate at the conference Digital Imaginaries of the Self. Technische Universität Dresden, July 8, 2019.

The goal of the international conference is to undertake an interdisciplinary discussion at the crossroad of different traditions and approaches (philosophy of technology, STS, media and cultural studies) centered on the digital technologies of the self. A specific attention will be devoted to the body and its functions, to the quantified self or lifelogging-related technologies, affective computing, connected prosthetics and sex robots. Beyond the specific differences, all these technologies are doing more than mediating between humans and their worlds: they are configuring new worldviews and new forms of life. On the one hand, according to an empirical perspective, researchers will map the multiple practices of digital tracking and digital self-representation; on the other hand, they will investigate from a symbolic perspective the way these practices are both always-already entangled and are actively contributing to the configuration of new imaginaries of the self.

The workshop is funded by the scientific program “PROSCOPE structurant” of the French embassy in Berlin, in collaboration with the French embassy in The Hague.

For the full program see the attached flyer. 

Jos de Mul. Voorbij het ontologisch egoïsme. Bespiegelingen van een post-cartesiaans antropoloog. Lezing op het symposium Descartes in Zeeland en verder... Georganiseerd door het Koninklijk Zeeuwsch Genootschap der Wetenschappen.  Middelburg: Betje Wolff Auditorium van de ZB | Bibliotheek van Zeeland, 9 maart, 2019, 13:30-17:00.

Het Koninklijk Zeeuwsch Genootschap der Wetenschappen viert dit jaar dat het 250 jaar bestaat. Het Genootschap gaat dat op veel manieren vieren. Eén daarvan is door aandacht te besteden aan de filosofische vooronderstellingen van het Genootschap. Opgericht in de tijd van de Verlichting kan het niet anders of we komen dan terecht bij René Descartes, de Franse filosoof en wiskundige die tot op de dag van vandaag een enorme invloed heeft gehad op het wetenschappelijke denken en daarmee ook op het denken, doen en laten van het Genootschap.

Toch staat het Cartesiaanse denken  onder druk en lijkt het de moeite waard aan de hand van een drietal hedendaagse filosofen van de universiteiten  van Nijmegen, Amsterdam en Rotterdam te doordenken wat de blijvende erfenis van Descartes is en waar en hoe zijn denken correctie behoeft.

Het Genootschap prijst zich gelukkig dat de Denker des Vaderlands, prof. dr. René ten Bos bereid is gevonden aan het symposium rond het denken van Descartes zijn medewerking te verlenen. Daarin staat hij niet alleen. Twee filosofen met Zeeuwse wortels, prof. dr. Jos de Mul en dr. Ad Verbrugge, vormen zijn gesprekspartners.

Het symposium vindt plaats op zaterdag 9 maart 2019 in het Betje Wolff Auditorium van de ZB| Bibliotheek van Zeeland te Middelburg. Aanvang 13.30 uur.

De toegang is gratis, maar aanmelding is noodzakelijk, u kunt zich aanmelden door een e-mail te sturen naar: This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it. met vermelding van uw naam, tel.nr en e-mailadres.

Elize en Jos de Mul en danseres Maxine van Lieshout. Dansen in de cloud. Lezing op het Film en Theater Festival DenkStation. Theater De Krakeling, Amsterdam, 8 maart 2019, 21:00 uur.

Filosoof Jos de Mul weet alles over robots en kunstmatige intelligentie en reisde naar Japan om kennis te maken met een vrijwel echte menselijke robot. Zijn dochter Elize de Mul, ook filosoof, weet dan weer alles over selfies. Samen met danseres Maxine van Lishout maken Jos en Elise een voorstelling over de zwermgeest waarvan wij allen steeds meer deel uit zullen maken. Wil je weten wat die zwermgeest is, kom dan naar hun voorstelling. Tipje van de sluier: het heeft iets te maken met The Cloud.

vrijdag 8 maart 21:00-21:30
Locatie: Zaal
Genre: Dans en filosofie
Capaciteit: 180

Jos de Mul. Open-source-evolutie? Mens-diercombinaties in het tijdvak van de digitale recombineerbaarheid. Lezing op het KNAW symposium Mens-dier combinaties. Van mythologie naar technologie. Amsterdam, Pakhuis de Zwijger, Piet Heinkade 179, 1019 HC Amsterdam, 12 februari 2019, 19:00-21:00 uur.

In dit symposium belichten sprekers uit de literatuurwetenschappen, de filosofische antropologie, gedragsbiologie en de biologie de mens-diercombinaties vanuit diverse invalshoeken. Nieuwe biologische technieken maken het nu mogelijk om combinaties van dierlijke en menselijke cellen te maken, zogenaamde cybriden en chimeren. De KNAW brengt in 2019 een factsheet uit over wat er nu al kan en wat in de toekomst mogelijk is. Maar het denken over combinaties van mens en dier is eeuwen oud. Een van de bekendste mythische figuren is de centaur: half mens en half paard.

Bernard Roelen, universitair hoofddocent, Universiteit Utrecht – Stamcellen en mens-diercombinaties: mogelijke toepassingen

Irene de Jong, hoogleraar oud-Griekse taal- en letterkunde, Universiteit van Amsterdam – Chimaera en andere hybride wezens in het Homerische epos

Jan van Hooff, emeritus hoogleraar ethologie en socio-ecologie, Universiteit Utrecht – De evolutie van mens-diercombinaties

Jos de Mul, hoogleraar filosofische antropologie, Erasmus Universiteit Rotterdam – Open-source-evolutie? Mens-diercombinaties in het tijdvak van de digitale recombineerbaarheid

Moderator van het symposium is Ton Berns, emeritus hoogleraar experimentele moleculaire genetica van erfelijke aandoeningen, Universiteit van Amsterdam en oud-directeur van het Nederlands Kanker Instituut.

Jos de Mul en Henk Oosterling. Intervidu of zwermgeest? Intellectueel duel. In het kader van De Nieuwe Mens is Hot. Den Haag: Het Nationale Theater, 21 januari 2019, 20:15 uur. 

Is het waar dat we vanaf nu superslimme babies kunnen bestellen met blauwe, bruine of zwarte ogen? Ontdek het tijdens De Nieuwe Mens is HOT.

De mogelijkheden met nieuwe technologieën lijken eindeloos. Wetenschappers ontrafelen steeds meer geheimen van het leven. Moeten we bang zijn voor iets wat we niet begrijpen of moeten we de experts blindelings vertrouwen? Niemand die het weet, maar erover nadenken is een feest!

Ook nieuwsgierig naar hoe wij er als mens in de toekomst uit gaan zien? U hoort het deze avond van wetenschappers, politici, kunstenaars en filosofen.

Jos de Mul. Digitale zorg - een reden tot zorg?  Lezing op het symposium Digitale Zorg en Diabetes. Utrecht: DeFabrique, 13 december 2018.

Met apps en continue glucosemonitoring (CGM) systemen, slimme insulinepennen en geïntegreerde diabetesservices wordt de diabeteszorg steeds digitaler. Hoe verandert de relatie tussen mens en machine door kunstmatige intelligentie, digitalisering en automatisering?

Digitale technologie geeft controle over ziekte en inzicht in leefstijl

Glucosemetingen, insuline-injecties, koolhydraatinnames; mensen met diabetes genereren voortdurend data. Hoe kunnen we die data inzetten voor het verbeteren van diabeteszorg? Wat is daarvoor nodig? En hoe kan dat bijdragen aan een betere kwaliteit van leven? Op uitnodiging van Roche Diabetes Care Nederland kwamen bestuurders, zorgverleners en mensen met diabetes op 13 december 2018 bijeen in De Fabrique in Utrecht om hierover van gedachten te wisselen tijdens het symposium Digitale Zorg & Diabetes.

Kijk voor een bondig verslag “Digitaal en diabetes: van insulinepomp tot Instagram” hier.

Keynote sprekers

Prof. Dr. Jos de Mul
Hoogleraar wijsgerige antropologie
Erasmus Universiteit

Met apps en continue glucosemonitoring (CGM) systemen, slimme insulinepennen en geïntegreerde diabetesservices wordt de diabeteszorg steeds digitaler. En in een cultuur waar computers en smartphones het belangrijkste instrument zijn, wordt alles een database. Moeten we waken voor een database delirium? De heer Jos de Mul, hoogleraar filosofie van mens en cultuur aan de Erasmus Universiteit, gaat in zijn keynote in op onvoorziene neveneffecten van technologie die vooraf lastig te voorspellen zijn, en hoe de relatie tussen mens en machine en diabeteszorg door kunstmatige intelligentie, digitalisering en automatisering verandert.

Voor een gedetailleerd verslag van zijn keynote, klik hier.

Tim Juergens
VP, Franchise Lead HCP & Payer, Strategy & Customer Solutions
Roche Diabetes Care

Als digitale zorg écht wil doorbreken moeten zorg en bedrijfsleven elkaar op het juiste moment treffen. Als voormalig General Manager voor Roche Diabetes Care Nederland heeft de heer Tim Juergens een sterk inzicht in het Nederlandse zorglandschap. Vandaag staat hij aan de wieg van de wereldwijde digitale strategie van Roche. Als franchise leader ontwikkelt hij digitale toepassingen voor zorgverleners en betalers, maar steeds met het oog op een betere zorg voor mensen met diabetes. Tim leidt ons door de visie van Roche op digitale diabeteszorg en de stappen die we vandaag al nemen om deze waar te maken. 

Voor een gedetailleerd verslag van zijn keynote, klik hier.

Prof. Dr. Hanno Pijl
Internist-endocrinoloog en hoogleraar diabetologie
LUMC     

Leefstijlgeneeskunde gaat de toekomst van de diabeteszorg onherroepelijk beïnvloeden. Als wetenschappelijk coördinator van het onlangs opgerichte Nederlands Innovatie Centrum voor Leefstijlgeneeskunde (www.NILG.eu) kan de heer Hanno Pijl, internist-endocrinoloog (LUMC) en hoogleraar diabetologie, als geen ander vertellen wat die impact wordt. In zijn keynote gaat Hanno in op de interactie tussen onze leefstijl, omgeving en genetische architectuur. Een gesprek over hoe we gezamenlijk de toekomst van de diabeteszorg vormgeven, in “het land van bitterbal en boterkoek”.

Voor een gedetailleerd verslag van zijn keynote, klik hier.

Ervaringsdeskundigen aan het woord

De zorg digitaliseert in rap tempo, maar voor sommigen niet snel genoeg. Hobby-hackers knutselen een eigen kunstmatige pancreas of continu glucosemonitoring systeem, geboren uit noodzaak. Wat is het nut en de waarde van digitalisering vanuit patiëntperspectief?

Het deelnemerspanel bestaat uit:

Loes Heijmans-Beek
Ervaringsdeskundige en auteur
www.doemijmaardiabetes.nl

Anne Jacobs
Ervaringsdeskundige en voorzitter Stichting ééndiabetes
www.eendiabetes.nl

Stef Smits
Vrijwilliger en regiomanager DVN
www.zelfzorgondersteund.nl/stef

Voor een gedetailleerd verslag van hun bevindingen, klik hier.

Dagvoorzitter

Koen Harms
Head of Healthcare and Business Development
Roche Diabetes Care Nederland BV

Vervolg in 2019

Hoe bouwen we aan toekomstbestendige diabeteszorg, met oog voor leefstijlgeneeskunde, preventie en data gedreven, geïntegreerd diabetesmanagement? Bij de eerste editie van het symposium Digitale Zorg & Diabetes staat deze vraag centraal. In 2019 gaat Roche Diabetes Care Nederland een vervolg geven aan dit symposium. Alle ervaringen en input van stakeholders zijn daarbij welkom. We houden onze relaties vanzelfsprekend op de hoogte van een nieuwe editie van dit symposium.

Heb je vragen of opmerkingen over het symposium Digitale Zorg & Diabetes? Bel Roche Diabetes Care Nederland op 036 - 539 4273.

Verslag symposium.

Jos de Mul. Blockchain. Een zaak van vertrouwen? Lezing op de studiemiddag Blockchain - A matter of Trust? Erasmus Initiative Dynamics of Inclusive Propsperity. Erasmus University Rootedam, 3 december.

Het doel van de studiemiddag is om juristen, rechters, advocaten, overheidsambtenaren, academici en andere geïnteresseerden inzichtelijk te maken in de ontwikkelingen die zich in de blockchainwereld afspelen. De studiemiddag zal ingaan op experimenten met blockchain binnen de overheid, de maatschappelijke impact, de technische en juridische aspecten.

Jos de Mul. Plessner and actual theories about embodied cognition. Invited lecture at the workshop  The Future of Philosophical Anthropology, organized by Marcus Düwell and the Helmuth Plessner Gesellschaft. Utrecht: Utrecht University, November 29-December 1, 2018.

Helmuth Plessner’s Levels of Organic Life and the Human [Die Stufen des Organischen und der Mensch, 1928] is one of the founding texts of twentieth century philosophical anthropology (understood as philosophical reflection on the fundamental characteristics of the human lifeform). It is argued that Plessner’s work demonstrates the fundamental indispensability of the qualitative humanities vis-à-vis the naturalscientific study of man. Plessner’s non-reductionist, emergentist naturalism allots complementary roles to the causal and functional investigations of the life sciences and the phenomenological and hermeneutic interpretation of the phenomenon of life in its successive levels and stages. Within this context, human agency can be understood as a higher-order property of organic life, which act by the selective activation of lower-level psychophysical powers. Plessner’s three ‘anthropological laws’ are used to situate the notion of practical self-understanding in between two extremes: deterministic views that deny human freedom and responsibility and views that ascribe an unrealistic amount of autonomy to human beings.

Against this methodological background, in the third section I will elucidate Plessner’s non-dualist interpretation of the embodied, embedded, extended and enacted nature of the psychophysical unity of life. I will explain the key concepts ‘dual aspectivity,’ ‘boundary realization,’ and ‘positionality,’ and will describe and analyze the types of positionality of the successive lifeforms of plants, animals, and human beings. With regard to the human being, I will also point at the extended character of this lifeform. In addition, I will refer to recent work in the life sciences that underpin Plessner’s philosophy of nature and philosophical anthropology.

The Future of Philosophical Anthropology

Venue: Utrechts Centrum voor de Kunsten (UCK), Domplein 4, Utrecht (www.uck.nl)

Thursday, November 29, 2018 (Room: Torenzaal, UCK)

Program:

14.00 - 16.00   Jos de Mul (Rotterdam): Plessner and actual theories about embodied  cognition

                        Hans-Peter Krüger (Potsdam): comment

                        Discussion

16.00 - 16.30  Coffee

16.30 - 18.30  Marcus Düwell (Utrecht): Ethics and philosophical anthropology

                        Volker Schürmann (Köln): Comment

                        Discussion

19.00               Dinner: Hofman Café, Janskerkhof 17a, Utrecht

Friday, November 30, 2018 (Room: 115, UCK)

9.00 - 11.00   Gesa Lindemann (Oldenburg): Plessner’s method of theory construction and empirical research

Anna Henkel (Lüneburg): Observing with Plessner. Analytical strategies for observations of interaction and society

Discussion

11.00 - 11.30  Coffee

11.30 - 12.30   Paul Ziche (Utrecht): Abstraktion und Einfühlung” – Abstract feelings in the history of anthropology

12.30 - 13.30  Lunch

13.30 - 15.30   Jan Vorstenbosch (Utrecht): Plessner, Scheler, Heidegger: the significance of the Interbellum debate on philosophical anthropology for its future.

Huib Ernste (Nijmegen): Plessner, on borders, difference and geography

15.30 - 16.00  Coffee

16.00 - 18.00   Joel Anderson (Utrecht): Transparency, Plasticity, and Niche Construction: Plessnerian Reflections on Extended Agency

Maarten Coolen (Amsterdam): Ontological Affirmation in Love: Merleau-Ponty and Plessner

18.00 - 19.00  General Assembly of the Helmuth Plessner Society

19.30               Dinner: Stadskasteel Oudaen, Oudegracht 99, Utrecht

Saturday, December 1, 2018 (Room: 115, UCK)

9.00 - 11.00    Carola Dietze (Jena): Plessner and the Discussion about the European Union

Katharina Block (Oldenburg): What would Plessner say to an Anthropocenist?

11.00 - 12.00  Final Discussion

Jos de Mul. Sociale Robotica of zijn Japans. Lezing in het kader vanhet debatprogramma Kunstmatige intelligentie aan banden, georganiseerd door het Koninklijk Instituut van Ingenieurs (KIVI) in het kader van het Hightlight. Art & Technology Event. Delft: Grote Zaal Theater de Veste, 17 november 2018, 16:00-20:30 uur.

Op zaterdag 17 november 2018 vindt in Delft HighLight plaats, een nieuw evenement op het raakvlak van kunst en techniek. HighLight onderzoekt welke rol kunst en creativiteit spelen in het gebruik van technologie en in het vormgeven van onze leefomgeving. Een steeds groter deel van hoe we onze levens leiden wordt bepaald door succesvol inzetten van techniek - of juist de gebreken hiervan. Nederlanders, uit Delft in het bijzonder, zijn altijd zeer vaardig geweest in het onderzoeken, maken en vormgeven van de technieken waarmee wij ons land en ons leven beter inrichten. HighLight presenteert kunst die beïnvloed is door technologische ontwikkelingen (en vice versa), en onderzoekt en bediscussieert wat de impact is van deze ontwikkelingen voor onze maatschappij.

Van 16.00 – 23.00 is er in Theater de Veste een programma rondom het thema Artificial Intelligence met een congres, een comedy show, een data detox-café en een tentoonstelling. Daarnaast zijn er tentoonstellingen en workshops op verschillende locaties in de stad. De hoofdlocaties zijn Theater de Veste, Open (bibliotheek) en Science Centre.

HighLight werkt samen met vele partners, zoals onder andere: Gemeente Delft, Technische Universiteit Delft en Koninklijk Instituut van Ingenieurs (KIVI). Met drie programmatische lijnen belicht het festival hoe technologie wordt ingezet voor expressie (Express), wat voor effecten het heeft (of kan hebben) op het dagelijks leven (Test) en hoe we daar als samenleving mee om kunnen gaan (Think). 

Het Koninklijk Instituut van Ingenieurs verzorgt het debatprogramma van 16.00 tot 21.00 in theater de Veste.

Jos de Mul. Participation in panel discussion Human or Robot? The Art in Artificial Intelligence. International Science Festival Nijmegen. Lux, November 10, 14:30.

The documentary Human or Robot? is about android and humanoid robots, from the perspective of photographer Max Aguilera-Hellweg. In his quest to define what it means to be human, Aguilera-Hellweg highlights our increasingly intimate relationship with robots and documents human anatomy and the frontiers of robot technology. What distinguishes man from machine? And what does it mean to be human?

Is there any art in Artificial Intelligence? Is it possible for AI to create art in the same way a human being can? And if so, can this AI then be considered ‘intelligent’? What does that mean for understanding ourselves as human beings? Isn’t creativity the key human condition which seperates us from other beings and systems?

After the documentary Human or Robot? these questions will be discussed by Jos de Mul – professor Philosophy of Man and Culture at Erasmus University Rotterdam, Cynthia Liem – performing musician and computer science researcher at the TU Delft – and Pablo Núñez and Bram Loogman – creators of Jan Bot: EYE Filmmuseum’s first robot filmmaker, which is exhibited in the library during InScience. The discussion will be moderated by Marc Seijlhouwer from technology magazine De Ingenieur. For the film summary of Human or Robot? 

Jos de Mul. Robots in de zorg. De Japanse benadering. Lezing op het afscheidssymposium Françoise Dings en Hans van der Schoot. OLVG. Amsterdam, 10 oktober 2018.

Jos de Mul. Einführung in das Denken Plessners. Keynote Konferenz Deutsche Theorie II: Helmuth Plessner. Universität Zürich, 2 Juli, 2018.

Helmuth Plessner (1892-1985) was one of the founders of philosophical anthropology, and his book The Levels of the Organic and Man [Die Stufen des Organischen und der Mensch], first published in 1928, has inspired generations of philosophers, biologists, social scientists, and humanities scholars. In his lecture De Mull argues for Plessner’s relevance to contemporary discussions in a wide variety of fields in the humanities and sciences, such as biology, neurosciences, psychology, sociology, social geography, cultural anthropology, philosophy of mind, and technology studies.

Jos de Mul & Maria Grever. Transnationalizing the public sphere. Laudatio Honorary Doctorate Prof.dr. Nancy Fraser. Honorary supervisors: prof.dr. Maria Grever and prof.dr. Jos de Mul. Erasmus University Rotterdam, November 7, 2014.

Jos de Mul, Myrthe Tielman, Erwin de Vlugt, Patrick van der Hijden . Zorgmachines. Hoe robotisering en virtualisering onze gezondheidszorg veranderen en wat dat kan betekenen. Organisatie  Den Haag: Centrale Bibliotheek, 17 mei, 20:30-22:00 uur.
 

Verdwijnt de mens uit de zorg? Debatavond over robotisering bij B-Unlimited

In alle uithoeken van de gezondheidszorg worden robots en virtuele omgevingen geïntroduceerd. Het is niet meer de vraag of die ontwikkelingen nut hebben in de zorg - ze zijn er, het worden er meer en ze gaan niet meer weg. Hoe gaan robotisering en virtual reality samen met de groeiende aandacht voor menselijke maat en persoonlijke benadering? Op donderdag 17 mei maakt B-Unlimited een tussenbalans op met Ine Gevers, Erwin de Vlugt, Myrthe Tielman en Jos de Mul. 

B-Unlimited | Zorgmachines | 17 mei 2018 | 20.30 u | Centrale Bibliotheek, Studio B | Spui 68 | tickets 7-10 euro, studenten en scholieren gratis.

https://www.sg.uu.nl/node/2850Jos de Mul. Van nature kunstmatig: over de nieuwe mens. Studium Generale. Utrecht, 21 januari 2014.

DNA-printers, synthetische cellen en levende computervirussen: recente technologische ontwikkelingen doorbreken vroegere grenzen tussen de kunstmatige en natuurlijke wereld. Niet alleen in het lab maar ook in ons lichaam. Disciplines als de neurowetenschappen, biotechnologie en informatica dragen bij aan betere kennis van onze wereld, ze veranderen die ook en transformeren onze levens. Hoe ziet onze toekomst eruit en hoe ver zijn we van die nieuwe mens af?

Prof. dr. Jos de Mul (Wijsgerige antropologie, EUR) schreef het prikkelende essay Kunstmatig van nature: Onderweg naar Homo sapiens 3.0, voor de Maand van de Filosofie 2014, en onderzoekt hoe revolutionaire ontwikkelingen het leven én ons mensbeeld veranderen.

Deze lezing wordt georganiseerd in aanloop naar de Maand van de Filosofie, in samenwerking met Filosofie Magazine, Lemniscaat en Trouw. Naar aanleiding van de lezing verscheen het essay 'Sleutelen zullen we' van De Mul in het katern Letter & Geest van Trouw.

video registratie

Jos de Mul, Polycentricity and poly(ex)centricity - next levels of positionality? On telepresence, social insects, craniopagus twins & global brains. Invited lecture at the conference 'Natürliche Künstlichkeit’. Plessners anthropologisches Grundgesetz: Logik und Deutungskraft. Heidelberg: FEST, February 16.-17, 2018. 

Unsere Gesellschaft steht in den nächsten Jahren vor gewaltigen Herausforderungen. Bis 2050 soll die Transformation zu einer zukunftsfähigen Wirtschaft gelingen. Effizienz und Suffizienz sind hier die Schlagworte. In der politischen und praktischen Diskussion stehen beide Begriffe für unterschiedliche konzeptionelle Ansätze. Die Tagung will einen Beitrag zur Aufklärung dieser Konzepte leisten und Gestaltungsideen diskutieren. 

Bei Effizienz geht es primär um einen möglichst verbesserten Energie- und Ressourceneinsatz sowie eine minimale Umweltbelastung durch Emissionen und Abfälle. Dieses Konzept wird von Politik, Wirtschaft und Allgemeinheit zumeist positiv bewertet. Man glaubt, mit Effizienz die bisherige Wirtschafts- und Lebens-weise, ja sogar das Wirtschaftswachstum fortsetzen zu können, wenn auch in „begrünter“ Form und ohne größere Einschnitte. Dem stehen allerdings vielfach so genannte Rebound-Effekte entgegen: Mögliche Effizienzgewinne werden zunichte gemacht, weil Effizienzsteigerungen durch erhöhte Nutzung und Güterproduktion kompensiert werden.

Das Konzept der Suffizienz dagegen stellt das vorherrschende „Immer weiter, immer schneller, immer mehr“ bewusst in Frage. Dabei kommt neben der Warenproduktion und Erwerbsarbeit der informelle Sektor neu in den Blick – also Eigenarbeit, Selbstversorgung, gemeinsame Nutzung und Tausch von Gütern.
In der öffentlichen Debatte werden Effizienz und Suffizienz oft als gegensätzliche, sich ausschließende Strategien aufgefasst. Effizienz gilt häufig als wachstumsfördernd, Suffizienz dagegen vom Prinzip her als wachstumsmindernd. Wie so oft wird aber das Entweder-Oder der komplexen Realität nicht gerecht.

In dieser Veranstaltung sollen verschiedene Aspekte der beiden Strategieansätze und ihr Zusammenwirken beleuchtet und analysiert werden. Denn Effizienz und Suffizienz sind nicht immer trennbar, insbesondere nicht im Zeitablauf. Anhand konkreter Beispiele werden im Rahmen dieser Veranstaltung die Zusammenhänge veranschaulicht.

Jos de Mul. Paniek in de polder. Democratie in tijden van post truths en alternative facts. Bilthovense kring voor Wijsbegeerte en Psychologie. Bilthoven, 15 januari 2018.

Er waart een spook door Europa – het spook van het populisme. Het multiculturalisme is failliet verklaard, de rechtsstaat en parlementaire democratie staan onder druk, de Europese Unie kraakt in haar voegen. De afgelopen jaren zijn populistische politici als Marine Le Pen, Viktor Orban, Bart De Wever en in ons land Geert Wilders steeds verder opgerukt naar het centrum van de macht.

In zijn lezing zal Jos de Mul, aanknopend bij zijn boek Paniek in de polder. Polytiek in tijden van populisme (Lemniscaat, 2017)  nader ingaan op de vraag wat populisme is en hoe we ons  ertoe moeten verhouden. Is het een noodzakelijke correctie van een democratie waarin de stem van de massa niet langer wordt gehoord? Ligt de oplossing in vernieuwing van de democratie, door de introductie van meer directe vormen van democratie, zoals het referendum of de ‘loterijdemocratie’?  Of is het populisme en de daaruit voortvloeiende ‘tweetocratie’ een  gevaar dat we koste wat kost moeten bestrijden?

‘Wat te doen met populistische leiders als Wilders, Trump, Orbán en Erdoğan, die de democratie slechts lijken te gebruiken als een middel om een minder democratische of zelfs totalitaire staat te vestigen? In zulke gevallen kan de tragische situatie zich voordoen dat – een deel van – de bevolking of de internationale gemeenschap een pluralistische democratie alleen kan veiligstellen met ondemocratische machtsmiddelen. Dergelijke dilemma’s vormen een reden te meer om het populisme niet als een ‘heilzame ziekte’ te laten uitwoeden en andere partijen te laten infecteren. We kunnen beter proberen het populisme bijtijds te domesticeren door het in het democratische proces te betrekken.’ (fragment uit Paniek in de Polder).

Jos de Mul is hoogleraar wijsgerige antropologie aan de Erasmus Universiteit Rotterdam. Tot zijn bekendste boeken behoren Cyberspace Odyssee, De domesticatie van het noodlot en Kunstmatig van nature. Onderweg naar Homa sapiens 3.0. De Engelse en Chinese vertalingen van zijn werk bezorgden hem gasthoogleraarschappen in de Verenigde Staten, China en Japan. Naast zijn academische werk publiceert hij regelmatig over maatschappelijke thema’s in NRC Handelsblad, Trouw en Vrij Nederland en is hij een veelgevraagd spreker. Zie zijn website: www.demul.nl

Jos de Mul. Exzentrische Positionalität 2.0. Keynote at the conference Mensch und Welt im Zeichen der

Digitalisierung. Leuphana Universität Lüneburg, January 18 & 19, 2018.

Digitalisierung ist ein ebenso prominentes wie vielfältiges Phänomen – man könnte nachgerade von einem empty signifier sprechen. Veränderungen von Kommunikationswegen über das Internet, Algorithmisierung der Arbeitswelt, digitale Überwachung, virtual reality, Selbstvermessung, Pflegeroboter, diet tracking, artificial intel-ligence – die Liste der mit Digitalisierung verbundenen Phänomene ist ebenso heterogen wie unabschließbar. 
Viel ist angesichts dieser unübersehbaren Veränderungen über Digitalisierung bereits geforscht worden – und wiederum entsteht eine heterogene Vielfalt unterschiedlicher Phänomenzugriffe. Die Tagung schlägt einen spezifischen Schnitt durch diese Vielfalt vor. Weder soll dabei die angedeutete Vielfalt empirisch (etwa durch Fokussierung auf eine Digitalisierung der Ernährung), noch durch eine Vorab-Definition des Digitalen eingeengt werden (etwa durch Fokussierung auf Algorithmen).
Vielmehr gilt es, Digitalisierung aus einer spezifischen Theorieperspektive zu betrachten: der Perspektive der philosophischen Anthropologie Helmuth Plessners. Es geht mithin um die Frage, inwieweit sich das Verhältnis von Mensch und Welt im Zeichen von Digitalisierung verändert.

Die Tagung ist als Nachwuchstagung konzipiert, die von Studierenden der Leuphana Universität aus einem Seminarkontext heraus gestaltet wird. Als key note speaker sind Prof. Dr. Gesa Lindemann und Prof. Dr. Jos de Mul an der Konferenz beteiligt.

Wir freuen uns über zahlreiches Erscheinen,

Johannes Burow, Lou-Janna Daniels, Gianna-Maria Henkel, Anna Kaiser, Clemens Klinkhammer, Josefine Kulbatzki, Alexander Lange, Yannik Schütte
und Anna Henkel

Jos de Mul. Vertrouwen in de digitale overheid. Workshop tijdens  Beleidsparade010. Rotterdam: Maashaven Zuidzijde 1-2, Donderdag 26 oktober, 2017, 14:00-15:00, en 15:30-6:30 uur.

In zijn Visiebrief digitale overheid 2017 van 23 mei 2013 heeft de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties aangegeven dat de burger in 2017 al zijn zaken met de overheid via internet moet kunnen regelen. Uit het in december 2013 gepubliceerde onderzoeksrapport De burger gaat digitaal stelt de Nationale ombudsman dat een meerderheid van de burgers in ons land dat streven ondersteunt. Dat is niet zo gek, aangezien zij in hun rol als consument reeds massaal zijn overgestapt op online winkelen, het via het internet regelen van bankzaken, het doen van boekingen van vakantiereizen etc. Digitale dienstverlening door de overheid is om dezelfde redenen aantrekkelijk: zij is 24 uur per dag beschikbaar, belooft een forse tijdsbesparing op te leveren en de zaken kunnen bovendien comfortabel vanuit de huiskamer worden geregeld.

De enquête die de Nationale ombudsman in samenwerking met het AVROTROS consumentenprogramma Radar uitzette, en waarop door ruim 48.000 burgers werd gereageerd, leert evenwel dat de burger in weerwil van deze positieve grondhouding opvallend weinig vertrouwen heeft in de deugdelijkheid van de digitale dienstverlening van de overheid. Bijna de helft heeft geen fiducie in de veiligheid van de ICT-systemen van de overheid, ruim een derde heeft geen vertrouwen in de manier waarop de overheid met de gegevens omgaat en bijna een vijfde van de respondenten geeft aan wel eens met verkeerde gegevens in overheidssystemen te hebben gestaan. Op een schaal van tien scoort geen enkele overheidsinstantie op het vlak van de digitale dienstverlening hoger dan een mager zeventje (de RDW doet het nog het best met een 6,9), terwijl bijna een kwart een onvoldoende krijgt (waarbij de UWV met een 4,8 het slechtste rapportcijfer krijgt). Deze lage waardering brengt de Nationale ombudsman ertoe de overheid op te roepen gerichte actie te ondernemen om het vertrouwen in de digitale overheid te versterken.

Dat is natuurlijk gemakkelijker gezegd dan gedaan. In de worksop beoog ik een bijdrage te leveren aan de ontwikkeling van een meer betrouwbare digitale overheid door de op het eerste gezicht paradoxale tegenstelling tussen enerzijds de bereidheid van de burger ‘digitaal te gaan’ en anderzijds diens gebrek aan vertrouwen in de digitale dienstverlening van de overheid aan een nadere analyse te onderwerpen. Ik zal betogen dat deze paradox samenhangt met het sterk gemedieerde karakter dat het vertrouwen in de informatiesamenleving heeft gekregen. Waar in de traditionele gemeenschap vertrouwen vooraleerst een interpersoonlijk karakter bezat en in de moderne staat de gestalte aannam van een meer afstandelijk systeemvertrouwen, daar wordt het vertrouwen in de informatiesamenleving in toenemende mate gemedieerd door voor de burger onzichtbaar functionerende informatietechnologieën, waarvan de effecten het vertrouwen in de digitale overheid van binnenuit dreigen uit te hollen.

 Jos de Mul. Kunstmatig van nature. Onderweg naar Homo sapiens 3.0. Vlaardingen: Bibliotheek, 20 november, 2017, 19:30-21:30 uur.

Hoe zal de toekomstige mens er uitzien? Wat kunnen we daar op basis van huidige ontwikkelingen in de wetenschap nu reeds over zeggen?

In zijn lezing naar aanleiding van zijn boek Kunstmatig van nature. Onderweg naar Homo sapiens 3.0 (Rotterdam: Lemniscaat, 2^de druk 2016) bespreekt Jos de Mul de betekenis van recente ontwikkelingen in de robotica, neurowetenschappen en biotechnologie voor ons zelfbegrip en dagelijks leven.

Wat te denken van de Japanse humanoïde robot Miim, ontworpen door Kazuhito Yokoi, die kan dansen, zingen en kleding showen op de catwalk? Zullen dergelijke robots dankzij erotische programmatuur, net als in de sciencefiction-serie Real Humans, een commercieel succes worden?

Of neem het experiment van de Amerikaanse neurowetenschapper Miguel Nicolelis die elektroden in de hersenen van een resusaapje heeft aangebracht om de neuronenactiviteit tijdens zijn bewegingen te registeren. De aldus verkregen informatie brengt via het internet elders in de wereld de robot CB-1 in beweging. Een kleine stap voor de robot, maar een gigantische sprong voor het aapje – en mogelijk in de nabije toekomst ook voor dwarslaesiepatiënten.

Op biotechnologisch gebied heeft men alternatieven ontwikkeld voor het DNA het ‘bouwplan’ van al het leven. Terwijl de evolutie ooit bestond uit natuurlijke selectie, betreden we met deze alien genetics het tijdperk van kunstmatige selectie. Mogen we hiermee planten, dieren en mensen ‘verbeteren’?

Deze nieuwe technologieën vergroten niet alleen onze kennis van het leven op aarde – ze zijn allang begonnen dat leven fundamenteel te transformeren. Wie we zijn en wat we willen worden, is meer dan ooit een open vraag, een opgave. Zijn wij, ‘de eeuwig toekomstigen’ volgens Nietzsche, onderweg naar Homo sapiens 3.0?

Adriaan van Dis en Jos de Mul. Het leven wordt pas leuk met een robot. Zwolle: de Stadkamer, 26 november 2017.

Meer en meer publicaties verschijnen in kranten, vaktijdschriften en vanuit onderzoeksinstituten als WRR en SER, over de komst van de robot. Alsof het nieuw is. De robot is al lang onder ons in de vorm van slimme thermostaat, smart phone, handige techniek die voor ons tilt, en in elkaar zet. Ook zijn we er inmiddels aan gewend dat we allerlei advertenties op onze p.c. voorgeschoteld krijgen als we naar kleding hebben gezocht op internet. Allemaal vormen van robotisering, digitalisering, smart devices  en artificiële intelligentie. Apparatuur die het leven van ons makkelijker maakt, ons helpt, ons ten dienste staat, die wij kunnen gebruiken en kunnen benutten.

Maar nu is er robot die ‘denkt’, de robot die op ons lijkt in aantocht met schier onmogelijk veel mogelijkheden. De mens-geworden robot die veel kan en naar verwachting tot nog veel meer in staat is. Een robot die op ons lijkt, waarbij we ons haasten te zeggen, maar geen mens ís. In Europa is er weerstand tegen de mens-geworden robot; in Aziatische landen en dan met name Japan niet.

Jos de Mul. De robots komen! Zegen of vloek? Kenniscafé Emmen, 11 oktober 2017.

Dat robots een steeds grotere rol in onze samenleving zullen gaan spelen, daaraan wordt door slechts weinigen getwijfeld. Over de vraag of we die ontwikkeling met angst of vertrouwen tegemoet moeten zien, verschillen de meningen echter sterk. In de Westerse wereld lijkt het pessimisme te overheersen. Veel mensen zijn bang hun baan te verliezen aan robots. Wetenschappers en ondernemers als Stephen Hawking en Elon Musk waarschuwen dat superieure intelligenties ons wel eens zouden kunnen gaan overvleugelen. En in veel science fiction films lijken robots er vooral op uit te zijn de mensheid te vernietigen. Hoe anders is de houding ten opzichte van Robots in Japan. Daar worden ze meestal gepresenteerd als helpers van de mensheid en worden robots met enthousiasme omarmd als elektronisch ‘huisdier’, hotelreceptioniste of bejaardenverzorger.

Jos de Mul, die in 2016 drie maanden als gasthoogleraar in Japan verbleef en daar diverse robotlaboratoria bezocht, zal ingaan op de levensbeschouwelijke achtergronden van deze zo verschillende waardering van robots en zal uitleggen wat wij mogelijk van de ‘Zen van het robotonderhoud’  kunnen leren. Verslag van de lezing.

Jos de Mul. 2017-08-28 Biology beyond genes. Psychiatry in the age of postgenomics. Invited lecture in the series Herman van Praag Lectures 2017. Utrecht:  Universitair Medisch Centrum Utrecht. Maandag 28 augustus 2018.

Short bi(bli)ography Jos de Mul

Jos de Mul (This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it. /  www.demul.nl/en) is full professor Philosophical Anthropology  at the Faculty of Philosophy, Erasmus University Rotterdam. He has also taught at universities in the US, China, and Japan.  His research is on the interface of philosophical anthropology, philosophy of biology, philosophy of technology, aesthetics, and history of 19^th and 20^th century German philosophy.

His book monographs include: Romantic Desire in (Post)Modern Art and Philosophy (State University of New York Press, 1999), The Tragedy of Finitude. Dilthey's Hermeneutics of Life (Yale UP, 2004, 2010), Cyberspace Odyssey. Towards a Virtual Ontology and Anthropology (Cambridge Scholars Publishing, 2010), and Destiny Domesticated. The Rebirth of Tragedy out of the Spirit of Technology (State University of New York Press, 2014). Among his edited books are Plessner's Philosophical Anthropology. Perspectives and Prospects (Amsterdam: Amsterdam University Press, 2014) and  Playful identities. The Ludification of Digital Media Cultures (Amsterdam: Amsterdam University Press, 2015).

The focus of his last NWO-project (2012-2016), in which he collaborated, among others, with molecular biologist Frank Grosveld (Erasmus MC) and physiologist Denis Noble (Oxford University), was on the impact of the postgenomic turn in biology for human self-understanding. In 2015 he wrote a lengthy introduction and commentary for the Dutch translation of Denis Noble’s book The Music of Life. Biology Beyond Genes (Oxford UP, 2006 / Amsterdam UP, 2015).

Herman van Praag Lectures 2017. 

23 January 2017 - Nikolaos Koutsouleris
Ludwig-Maximilians-University of Munich – Germany

20 February 2017 - Terry Jernigan
Center for Human Developments, San Diego – US

13 March 2017- Akira Sawa
Johns Hopkins Schizophrenia Center, Baltimore – US

27 March 2017 – Machteld Huber
Institute for Positive Health – The Netherlands

10 April 2017 - Merete Nordentoft
University Copenhagen – Denmark

8 May 2017 - Kerstin Konrad
RWTH Aachen University – Germany

26 June 2017 - Jonathan Flint
UCLA, Los Angeles – US

28 August 2017 - Jos de Mul
Erasmus University, Rotterdam - The Netherlands

25 September 2017 - Viktor Mayer-Schönberger
University of Oxford – UK

23 October 2017 - David Glahn
Yale School of Medicine, New Haven – US

27 November 2017 - Dorothy Bishop
University of Oxford – UK

Jos de Mul. Homo ludens 2.0. Lezing ter gelegenheid van de opening van de tentoonstelling Ik speel dus ik ben. Kinetische kunst. Rijksmuseum Twente. 9 julie 2017.

9 juli t/m 22 oktober 2017 - Ik speel, dus ik ben. Kinetische installaties van Eibert Draisma, Zoro Feigl, Martens & Visser, David Scheidler, Bert Schoeren, Peter Zegveld en Christiaan Zwanikken.

Spookje

Aan de muur hangt een slap, wit doekje. Maar met één druk op een rode knop begint het doekje te dansen op een opstekende wind. Voor onze ogen verandert het doekje in een spookje. Heel even worden we bevangen door een magische manier van denken, een vermogen dat we op onze weg naar de volwassenheid zijn kwijtgeraakt. Het mag een kinderlijk vermogen zijn, maar het herbergt een grote, creatieve kracht die niet wordt beperkt door de grenzen van de ratio.

Kunstenaar Peter Zegveld, de maker van Spookje, speelt een spel met ons vermogen tot verbeelden. Maar niet alleen het kunstwerk zelf is een spel, het proces van maken is dat evenzeer. Zijn werken ontstaan door te experimenteren, ontleden, mislukken en weer doorgaan. Deze mentaliteit, waarbij een speelse experimenteerdrift de bron is van het kunstwerk, vormt het uitgangspunt van de tentoonstelling Ik speel, dus ik ben. Alle zeven deelnemende kunstenaars werken op een speelse en onderzoekende manier. Vrijheid is daarbij een voorwaarde. Niet een van te voren bepaald idee is leidend, maar de mogelijkheden die zich in het proces voordoen. Het draait niet om het zoeken, maar om het vinden: het vinden van nieuwe beelden en nieuwe ervaringen. Maar ook het vinden van onverwachte schoonheid in het alledaagse.

Homo ludens

Het spel als bron van ontwikkeling werd eind 18de eeuw al onderkend door de Duitse dichter en filosoof Friedrich Schiller. Hij schreef: ‘de mens is alleen helemaal mens wanneer hij speelt.’ Voor Schiller was het aangewezen speelterrein de esthetische wereld, de wereld van de kunst. Via rituelen, taboes en symboliseringen creëert de mens een symbolisch universum dat verlichting biedt, aldus Schiller. Het spel van de kunst – het uitdrukking geven aan de verbeelding – maakt de mens tot mens.

Ook voor de Nederlandse historicus Johan Huizinga is de mens een homo ludens, ofwel een spelende mens. Hij zag het spel nog explicieter als bron voor ontwikkeling. Alles wat wij cultuur noemen komt volgens Huizinga voort uit spel. Maar het spel moet dan wel een vrije handeling zijn, waar geen direct nut of materieel belang aan verbonden is, zo lezen we in zijn beroemde boek Homo Ludens. Huizinga schreef dit werk in 1938, vlak voor het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog. Het kan worden beschouwd als een pleidooi voor de vrijheid, want alleen in vrijheid kan het spel zich ontplooien en cultuur zich ontwikkelen.

Deelnemende kunstenaars

De deelnemende kunstenaars delen niet alleen een mentaliteit. Ze hebben ook gemeen dat hun experimenteerdrift resulteert in bewegende en vaak ook interactieve installaties en beelden. In de tentoonstelling zijn werken te zien van Eibert Draisma, Zoro Feigl, Martens & Visser, David Scheidler, Bert Schoeren, Peter Zegveld en Christiaan Zwanikken. 

Jos de Mul. Visies op digitaal vertellen. Slotbeschouwing op het symposium Visies op digitaal vertellen. Nederlands letterenfonds/Dutch Foudation for Literature & Stichting Lezen. Amsterdam, 22 maart 2017.

Jos de Mul. “Leben erfaßt hier Leben”.  Dilthey as a philosopher of (the) life (sciences). Invited lecture in the series Die Frage nach dem Menschen und seinem Selbstverständnis in den Wissenschaften. Graduate School for the Humanities. Universität Köln. June 27, 2017.

Jos de Mul. Paniek in de Polder. Kunst en politiek in tijden van populisme. Assen: SMAHK - Stedelijk Museum Assen, 26 april 2017, 16:30 uur.

Er waart een spook door Europa en omstreken – het spook van het populisme. Het multiculturalisme is failliet verklaard, de rechtsstaat en parlementaire democratie staan onder druk, de wereld van de kunst wordt ontmanteld, en de Europese Unie kraakt in haar voegen. Donald Trump heeft de VS in de populistische vaart der volkeren opgestuwd en Marine Le Pen, Viktor Orbán, Bart De Wever en onze eigen Geert Wilders ruiken de macht. Er heerst paniek in de Polder.

Wat te doen met populistische leiders als Wilders, Trump, Orbán en Erdoğan, die de democratie slechts lijken te gebruiken als een middel om een minder democratische of zelfs totalitaire staat te vestigen? In zulke gevallen kan de tragische situatie zich voordoen dat – een deel van - de bevolking of de internationale gemeenschap een pluralistische democratie alleen kan veiligstellen met ondemocratische machtsmiddelen. Dergelijke dilemma’s vormen een reden te meer om het populisme niet als een ‘heilzame ziekte’ te laten uitwoeden en andere partijen te laten infecteren.

Welke rol is hierbij weggelegd voor de kunsten? Is het ‘culturele ondernemerschap’ de enige optie voor de kunstenaar in tijden van populisme? Of is het veeleer de hoogste tijd voor een krachtige herpolitisering van de kunst? En garde, artistieke avant-garde!

Onlangs verscheen van Jos de Mul een uitgebreide en geactualiseerde editie van zijn boek Paniek in de Polder. Polytiek in tijden van populisme. Rotterdam: Lemniscaat, 2017. 

Jos de Mul. Database Identity. Invited lecture at the Herrenhausen conference Society through the Lens of the Digital. Hannover, May 31-June 2, 2017.

New information and communication technologies are changing the very nature of human identity. In my talk, I will argue that they facilitate a change from narrative to a database identity. Narrative identity is what has traditionally defined people. A narrative identity can be complex, multilayered and dynamic, but it is strung out over a spatio-temporal continuum and has a certain logic and coherence through time. It forms a tissue of stories that makes a person, defining who she is. This narrative identity is being giving way, increasingly, to a database identity. With a database identity a person’s experience, qualities and characteristics all become entries in a database. These can be called up, assembled and re-assembled in never-ending set of combinations. Database identity is a post-modernization of identity. It is a playful pastiche of qualities and characteristics, decoupled from their context of origin and from their role in a person’s history.

Jos de Mul. Deelname discussieavond Voorbij autonomie. Amsterdam: KNAW/Academie van de kunsten, 4 februari 2017.

Jos de Mul. Affectieve en sociale robotica in Japan. Zwin College. Oostburg, 4 februari 2017.

Jos de Mul. Over de robotisering van de samenleving en het mensbeeld. Molenhoek, 31 januari 2017.

Jos de Mul. Menselijke natuur na het neodarwinisme. Lezing voor de afdeling Interne geneeskunde. Erasmus Medisch Centrum, 25 januari 2017.

 Jos de Mul. Creatieve databases? Symposium Ontketen iets nieuws. Amsterdam, 21 januari 2017.

Met de ontwikkeling van nieuwe technologieën ontketenen we bovendien de creatieve kracht van de technieken zelf. In de huidige informatiesamenleving, waarin de computer het belangrijkste instrument is geworden, wordt alles getransformeerd tot een database, waarvan we de elementen eindeloos opnieuw combineren. Of het nu gaat om de genen in ons lichaam, de organisaties waarin we werken of de muziek waarnaar we luisteren, de databaserevolutie raakt zowat alles. Maar wat betekent dat voor de menselijke creativiteit? Wijsgerig antropoloog en filosoof Jos de Mul gaat in op de implicaties van deze databaserevolutie voor ons begrip van de wereld en van onszelf, en voor de aard van de menselijke creativiteit.

Jos de Mul. Wat is Data? Virtuele lezing op de Eerste Nederlandse Datafestatie. Amsterdam, 20 december 2016.

datum: 20 december
tijd: 18.00 – 20.00 uur
RSVP: This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.

Het verschijnen van de beeldcultuurkrant ‘Van Dada naar Data’ wordt gevierd met de eerste Nederlandse Datafestatie, op 20 december in Felix Meritis te Amsterdam. Het evenement biedt een vrolijk podium aan dataïsten van uiteenlopend allooi – kunstenaars, wetenschappers, robots, reclamemakers, filosofen, bloggers – in een bonte mengeling van muziek, talkshow, hagepreek en bewegend behang.

Honderd jaar geleden ontstond Dada, de non-beweging die zich in een tijdperk van grote spanningen verzette tegen nationalisme en burgerlijkheid in kunst en samenleving. De komst van nieuwe technologie heeft er toe bijgedragen dat we opnieuw een periode van onbestendigheid beleven. Een zee van ‘big data’ vraagt om nieuwe verbindingen en het opgeven van oude zekerheden. Fuseert de mens met de systemen? Blijft zij de belangrijkste soort op aarde? Hebben traditionele politieke opvattingen en kunstdisciplines nog iets bij te dragen aan de komende omwenteling?

De eerste Datafestatie geeft voorlopig nog het woord, en het beeld, aan makers en denkers met een eigen stijl, een eigen taal en autonome ideeën waarmee ze zich verhouden tot de netwerken om zich heen. Ze tonen de verbindingen en de clashes, de orde en de chaos, het komische en het tragische van de nieuwe wereld waarin alles data is, en data alles.

Met medewerking van onder anderen: Sebastian Olma, Janneke Stegeman, Roel Roscam Abbing & Dennis de Bel, Elize de Mul, Erik Bindervoet, Oscar Jan Hoogland, Theo van Doesburg, Ruben Pater, Geert Lovink, Stefan Schafer, Antoinette Hoes, Ramin Bahari, Jonas Lund, Czeslaw de Wijs, Ruben Jacobs, Urland, Rosa Menkman, Teyosh, Nadine Roestenburg, Michael Mandiberg, Aynouk Tan. Volg voor de virtuele bijdrage van Jos de Mul de volgende link: Wat is Data? (and for the English version:  What is Data?).

De Datafestatie is een project van MOTI, Museum of the Image, Felix Meritis, Avans Hogeschool, ’t Barre Land en The Image Society en werd mede mogelijk gemaakt door de Gemeente Breda, het Stimuleringsfonds Creatieve Industrie en de Bankgiro Loterij.

Idee en productie: Mieke Gerritzen, Ward Janssen, Czeslaw de Wijs, Hans Maarten van den Brink.

Felix Meritis – Keizersgracht 324 Amsterdam
20 december 18.00 – 20.00 uur. Toegang gratis. RSVP: This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.

Jos de Mul. Ontzaglijke kunst. Over het natuurlijke en technologisch sublieme. Studium Generale Art, Nature & Technology.  AKV|St.Joost in Den Bosch, 30 september 2016.

English summary.

Every once in a while we experience something extraordinary. Such ‘awesome’ experiences might happen in our research, when we unexpectedly discover something really amazing, or when we come across a magnificent landscape, hear a piece of music that really moves us, or when we fall deeply in love. Traditionally these kinds of extraordinary experiences are called “sublime”. In the following I will present some reflections on one particular kind of sublimity: the technological sublime.

I will develop my  argument in three parts. First I will point out the meaning and history of the concept of the sublime. Next, I will argue that in de twentieth century, the sublime has transformed from a natural to a technological category. In the third and last part I will defend the thesis that in the age of biotechnologies the technological sublime becomes a natural category again, which leaves us with some uncanny questions.

Jos de Mul. Over nieuwe relaties tussen mensen en robots. Conferentie Empowered by robots. Dutch Design Week 2016. Eindhoven, 25 oktober 2016.

Hoe maken robots in de toekomst ons werk leuker en zinvoller?

Onder de titel Empowered by Robots organiseert wethouder Staf Depla(Gemeente Eindhoven) in samenwerking met Jos Verhoeven (de Start Foundation) en ontwerper Koert van Mensvoort (Next Nature Network) een prikkelende conferentie waarin reikhalzend wordt uitgekeken naar de komst van robots. Welke banen kunnen we met de inzet van robots (her)ontwerpen? Welke kansen biedt dit voor mensen op zoek naar werk of juist voor degenen met geringe kansen op de arbeidsmarkt?

We verwelkomen o.a. Arno Stienen (Motekforce Link, professor Northwestern University, in Chicago) , Jos de Mul (filosoof Erasmus Universiteit Rotterdam) Saskia Nijs (onderzoeker VU, columnist FD en medewerker Philips) en ontwerper Govert Flint presenteren hun visies op gerobotiseerde arbeid.

Tevens lanceert Koert van Mensvoort (Next Nature Network) tijdens deze conferentie een ontwerpwedstrijd waarin ontwerpers en technici worden uitgedaagd om ideeën te geven over de banen van de toekomst voor mens en robot.

Koop uw ticket hier.

Uw ticket voor deze conferentie is tevens een passe-partout voor de Dutch Design Week 2016 (22- 30 oktober). Bij het tonen van uw ticket bij deeventbalie in het Klokgebouw ontvangt u een polsbandje dat u toegang geeft tot alle locaties van de DDW

Jos de Mul. Diner pensant over de toekomst van Europa. De Haag: Ministerie van Buitenlandse zaken, 18 januari 2017.

In de huidige verkiezingstijd wordt het debat over Europa gekenmerkt door slimme one-liners, identiteitspolitiek en veel maatschappelijk onbehagen. Het is een tijd die vraagt om een goed gesprek, een inhoudelijke dialoog, waarin nieuwe verbindingen en productieve confrontaties kunnen optreden tussen scherpe denkers.

Dat zijn de ingrediënten voor het Diner Pensant, een discussieavond waar invloedrijke vertegenwoordigers uit verschillende sectoren met elkaar in gesprek gaan over de positie van Nederland in de Europese Unie (EU). Tijdens het besloten diner denken 30 genodigden samen na over de belangrijkste actuele vragen over de toekomst van de EU. Het thema van de bijeenkomst op 18 januari 2017 is ´het verhaal van Europa´.

In aanloop naar de Tweede Kamerverkiezingen in maart 2017 dient de mogelijkheid van een heroriëntatie op de EU zich aan. Welke Europese toekomst ziet Nederland voor zich? Welke rol wil Nederland hierin spelen? En welk verhaal of welke verhalen zijn nodig om draagvlak te creëren voor de Nederlandse Europapolitiek, hoe meervoudig ook ingevuld? Met deze vragen gaan we aan de slag. Alle genodigden zijn net als u op hun eigen bijzondere wijze beïnvloeders van het maatschappelijke klimaat. Wij zijn trots op het exclusieve gezelschap van gasten dat met deze avond bijdraagt aan het debat over Nederland in Europa.

Politicoloog Paul Frissen leidt de avond en introduceert het thema. Wij zijn zeer verheugd u drie sprekers te mogen aankondigen die elk een intellectuele gang verzorgen: René Cuperus (columnist en wetenschappelijk medewerker bij de Wiardi Beckman Stichting), Caroline de Gruyter (Europa correspondent voor het NRC Handelsblad) en Pieter de Gooijer (Permanent Vertegenwoordiger bij de EU). Deze bijzondere sprekers nemen u mee in de fundamentele vragen over de positie van Nederland in de EU. Aansluitend aan de plenaire discussie wordt het gesprek aan drie tafels verrijkt door uw bijdrage en die van de andere genodigden aan uw tafel. Een ervaren moderator leidt het gesprek. De uitkomsten van de avond worden door het ministerie meegenomen in de nadere bepaling van een Nederlandse Europapolitiek.

Jos de Mul. Robots in de zorg - een reden tot zorg? Wondcongres 2016. Rotterdam, 9 december, 2016.

De afsluiting van het congres is een uitstapje naar een andere wereld. Prof.dr. Jos de Mul, hoogleraar Wijsgerige Antropologie, werkzaam in Rotterdam, zal ons meenemen naar de toekomst van de inzet van robots in de zorg. Wereldwijd geeft hij gastcolleges op internationaal gerenommeerde universiteiten en zijn werk is in meer dan een dozijn talen vertaald. Prof. de Mul schreef won de Socrates prijs met zijn boek Cyberspace Odyssee (6de druk 2010) en publiceerde recent over sociale en affectieve robotica in Kunstmatig van nature. Onderweg naar Homo sapiens 3.0 (2de druk 2016)

Jos de Mul. The Wikipedia Religion: A Sinner’s Account. Invited lecture at the conference Technology and Transcendence. Enschede: University of Twente / NWO, November 18, 2016.

Let me begin with a confession. I’m a sinner, too. According to Michael Gorman, former president of the American Library Association, “A professor who encourages the use of Wikipedia is the intellectual equivalent of a dietician who recommends a steady diet of Big Macs with everything” (quoted in Reagle, 2010b, p. 138). To make my case worse, I not only encourage my students to use Wikipedia, but I’m also guilty of using Wikipedia myself quite frequently. However, I immediately like to add that I hardly ever eat Big Macs, and almost ever read and discuss primary texts and reliable secondary literature with my students.  

So why do I sin? Well, probably the most obvious reason is the overwhelming amount of information to be found on Wikipedia. The English version alone already has reached 5,285,797 articles yesterday, and if we include the number of articles written in the 287 Wikipedia’s in other lanuages, the number exceeds 40 million. Moreover, no other encyclopedia is so up to date (the fact that I know that the English version of Wikipedia reached exactly 5,285,797  million yesterday, was because the Wikipedia lemma on Wikipedia has been updated three days ago). No wonder that I’m not the only sinner: as of February 2014, Wikipedia has 18 billion page views and nearly 500 million unique visitors each month! A second reason I love Wikipedia is the free-access and free-content character of this encyclopedia, offering – worldwide - millions of people, many of them deprived of books and libraries, a wealth of information, knowledge, and sometimes even wisdom.

It seems that Wikipedia even has a divine ring. It promises to provide us with an omniscience that once was attributed to God. Together with technologies like telepresence and virtual reality – which express the human desire to obtain two other divine qualities: omnipresence and omnipotence – Wikipedia promises to guide us right through “the pearly gates of cyberspace”.

Jos de Mul. Homo Sapiens 3.0 Artificiële intelligentie.Gent, 9 november 2016.

Jos de Mul. Over de toekomst van de mens. Lezing in de serie Big History. Leusden: Internationale School voor Wijsbegeerte, 6 mei, 2016.

De ISVW presenteert: de geschiedenis van het universum en de mensheid, in één week. Eén vloeiend verhaal, eindigend met een blik op de toekomst.

Toonaangevende wetenschappers delen met u de centrale inzichten uit hun vakgebied, zodat u grip krijgt op het grootste verhaal dat we als mens kunnen vertellen. Prof. Vincent Icke start bij de Big Bang en maakt u wegwijs in de ontwikkeling van sterren, planeten en natuurlijk de formatie van de planeet aarde. Prof. Salomon Kroonenberg duikt de geologische geschiedenis van de aarde in en zal inzichtelijk maken hoe de aarde werkt en hoe bijzonder ons huidige klimaat is. De evolutie van leven op aarde en hoe leven überhaupt is ontstaan zal worden verzorgd door prof. Nico van Straalen. Met dr. Fred Spier kijken we naar de ontwikkeling van de mens: wanneer liep de eerste mens rond en waar ontstonden de eerste samenlevingen? Met prof. Jos de Mul staan we stil bij de maakbaarheid van de mens en de toekomst van Homo sapiens 3.0.

Jos de Mul. Games as the true organon of philosophy. On Schelling, Huizinga, and playful ontologies. Keynote at the 10th International Philosophy of Games Conference. Malta, November 2, 2016.

This year’s edition focuses on the theme of Knowledge. Games inspire curiosity – as we explore and experiment with a game, our engagement is to a great degree shaped by epistemic processes of inquiry and discovery. What knowledge is learned through playing a game? What does it mean to know a game? We invite papers tackling questions related to epistemology, knowing how versus knowing that, embodied knowledge, normative knowledge of rules, ecological knowledge and affordances, cybernetics, systems theory and knowledge. For more detailed information, jump to http://pocg2016.institutedigitalgames.com/keynotes/

Jos de Mul. Meeting Erica and OSCAR. On almost living bodies, new media aesthetics, and the East-West divide. Invited lecture at the 20th In ternational Congress of Aesthetics. Seoul, July 26, 2016.

It is often noticed that the attitude towards robots and artificial intelligences in Western culture differs strongly from the attitude in Asia. Whereas in the Western world android robots are under taboo, Asian scientists and artists seem to be fond of  robots that mimic human appearance and behavior. It has been claimed that the differences in attitude towards android robots are connected with differences in worldview and religion. Whereas Asian, interconnected  cultures do not sharply distinguish between human subjects and natural objects, in Western, separative cultures a sharp distinction is being made between active subjects and passive objects. Moreover, in the Christian tradition the creation of living things is traditionally considered to be a taboo (‘Thou shall not play God!’). Although the notion of the ‘uncanny valley’ (the unpleasant feeling evoked by robots or other entities that closely resemble living human beings, such as corpses and zombies was introduced by the Japanese robot specialist Masahiro Mori,  at first sight it seems more applicable to the Western attitude towards android robots than to the Asian attitude.  Taking some prominent European and Asian new media artworks in which artificial life and robots play a prominent role as a starting point, I will focus on the question whether these stereotypes are still valid in contemporary, globalized intercultures.

Jos de Mul. Cognitive space, global brains, and the hive mind An evolutionary account of information and communication technologies. Invited lecture at Ritsumeikan University, Kyoto. July 22, 2016.

The emergence of information and communications technologies (ICTs) can be regarded as a milestone in the cognitive evolution of mankind, comparable to the two other major transitions of the cognitive structure of the genus Homo: the development of spoken language, and the invention of writing. In order to fully understand the new cognitive space disclosed by recent information and communication technologies, we have to situate it against the background of these two earlier transitions. It will be argued that new technologies like the internet, wireless communication and brain implants are part of an ongoing construction of a global brain and the emergence of a hive mind. 

Jos de Mul is the 2016  Visiting Professor at the Ritsumeikan University Kyoto. In the Spring Semeseter 2016 he will teach the course Destiny Domesticated. On Greek and Japanese tragedies.

Jos de Mul. The Turing Test in recent science fiction films. A philosophical analysis against the background of the Turing-Wittgenstein Debate. Invited lecture. Kyoto: Hiroshi Ishiguro Laboratories, June 21, 2016.

The British mathematician, computer scientist and philosopher Alan Turing (1912 -1954) is not only the inventor of the programmable computer, but also one of the pioneers of artificial intelligence. He also invented the imitation game, a test of a machine’s ability to exhibit intelligent behavior equivalent to, or indistinguishable from, that of a human. This so-called Turing test plays a prominent role in several recent science fiction movies, such as Her (2013), Ex machina(2015), and Uncanny (2015). Against the background of the Turing-Wittgenstein debate on the possibility of thinking machines (1938), I will discuss what these movies tell us about the present prospects with regard to humanoid AI and robot systems.

Hiroshi Ishiguro Laboratories were founded to encourage and promote studies based on original and unique ideas from Hiroshi Ishiguro, ATR Fellow, who has remarkable achievements on robotics. We have explored new information media based on humanlike robots that harmonize humans with information-environment beyond existing personal computers, while inquiring the question "what is the essence of human beings?"

Erica is an android developed as a research platform for the autonomous conversational robot. We are developing total technology to enable Erica to have natural interaction with persons by integrating various technologies such as voice recognition, human tracking, and natural motion generation. It has nineteen degrees of freedom for face, neck, shoulder, and waist, and can express various facial expressions and some gestural motions. Its appearance is designed for beautiful and neutral female face, by which people can familiarly interact with it. It speaks in synthesized voice. 

Watch movie  Read the article in the International New York Times

Denis Noble and Jos de Mul. The self as agent and process: a view from the systems approach. Dialogue at the conference What is it to be human? Utrecht, April 20.

Jos de Mul. Leven voorbij de genen. Lezing Studium Generale Erasmus Universiteit Rotterdam. Erasmus Paviljoen, 16:00 uur. 

Biologie heeft grote invloed op ons mensbeeld. Na Darwin overheerst een visie waarin alles wat leefde gezien werd als uitkomst van de evolutionaire ‘survival of the fittest’. Bioloog Richard Dawkins bracht de mens terug tot een voertuig van zelfzuchtige genen en Dick Swaab reduceert de essentie van de mens tot de processen van het brein. 

Maar doen we hiermee recht aan wat de mens is? Volgens hoogleraar filosofie Jos de Mul (EUR) betekent dit een nihilistische blikvernauwing. In deze lezing over bioloog Denis Noble (Oxford) stelt De Mul (EUR) dat zélfs de biologie ruimte laat voor een veel positievere kijk op het menselijk leven.

Nadere informatie

Leven voorbij de genen
Lezing
Dinsdag 3 mei | 16.00 - 17.30 uur
Erasmus Paviljoen, Erasmus Universiteit Rotterdam
Toegang: gratis

Reserveer hier voor de lezing Leven voorbij de genen van Jos de Mul

Jos de Mul. Turingeluurs.  Kunstmatige intelligenties in de films Her, Ex machina en Uncanny. Lezing Studium Generale TU Delft, 26 april 2016,12:40-13:30.

Robots hebben wat beeldvorming betreft een belabberd jaar achter de rug. Oxford University voorspelde dat vijftig procent van de huidige banen binnen twintig jaar door robots zullen zijn overgenomen. En ook de vrees van de beroemde natuurkundige Stephan Hawking dat superieure kunstmatige intelligenties wel eens een einde zouden kunnen betekenen voor het menselijk ras, haalde voorpagina’s. Wie meende dat het zijn tijd nog wel zou duren, werd opgeschrikt door het nieuws dat in 2014 voor de eerste keer een kunstmatige intelligentie is geslaagd door de “Turingtest´, die bepaalt of een kunstmatige intelligentie zich kan meten met de mens.

Dat robots in rap tempo onze leefwereld binnendringen en daarbij de verbeelding prikkelen laat zich ook aflezen in de recente films Her (2013), Ex Machina (2015) en Uncanny (2015). Al deze films handelen over een liefdesrelatie tussen mens en een meer of minder menselijk uitziende robot en telkens staat Turings vraag centraal of het mogelijk is zo’n androide robot van een mens te onderscheiden, en telkens loopt het slecht af voor de mens. Maar wanneer robots zozeer op mensen gaan lijken dat ze niet langer kunnen worden onderscheiden, dringt zich tegelijkertijd de niet minder ongemakkelijke vraag op of wij zelf niet ook – in de woorden van de filosoof Daniel Dennett “vochtige” – robots zijn. Je zou er Turingeluurs van worden!

Jos de Mul is hoogleraar Wijsgerige Antropologie aan de Erasmus Universiteit. In zijn boek Kunstmatig van nature bespreekt hij de betekenis van recente ontwikkelingen in de robotica, neurowetenschappen en biotechnologie voor ons zelfbegrip en dagelijks leven.

Jos de Mul. Turingeluurs.  Kunstmatige intelligenties in de films Her, Ex machina en Uncanny. Lezing tijdens de Nacht van de Filosofie Amsterdam. Pakhuis De Zwijger, Studio: 19:30-20:15.

Wat zeggen films als Her en Ex Machina over onze relatie met computers? Wat is het verschil tussen mens en robot en hoe verhouden we ‘ons’ tot ‘hen’? Jos de Mul bespreekt vragen die de beroemde Turingtest – welke van twee tegenspelers is een computer? – oproept. Hij gebruikt daarbij een aantal opvallende voorbeelden uit hedendaagse films.

Jos de Mul is hoogleraar Wijsgerige Antropologie aan de Erasmus Universiteit. In zijn boek Kunstmatig van nature bespreekt hij de betekenis van recente ontwikkelingen in de robotica, neurowetenschappen en biotechnologie voor ons zelfbegrip en dagelijks leven.

Jos de Mul. Turingeluurs.  Kunstmatige intelligenties in de films Her, Ex machina en Uncanny. Lezing tijdens de Nacht van de Filosofie in Den Haag. Electriciteitsfabriek, 14 april 2016, 22:00-23:15.

Aan de hand van drie films [Her, Ex Machina en Uncanny] zal Jos de Mul ingaan op de vraag of de grensvervaging tussen mensen en intelligente robots werkelijk aanstaande is.

Jos de Mul, Europe, the tragic continent. Public lecture at the Institute of Philosophy, University of Warsaw. Room 4, roundfloor. April 5, 2016, 1:15-3:00 PM.

In his essay ‘The Idea of Europe’ George Steiner claims that European culture derives from “a primordial duality, the twofold inheritance of Athens and Jerusalem.” For Steiner, the relationship between Greek rationalism and Jewish religion, which is at once conflictual and syncretic, has engaged the entire history of European philosophy, morality, and politics. However, given this definition, at present the United States of America seem to be more European than ‘the old Europe’ itself. Against Steiner, it will be argued that in order to fathom the distinctive characteristic of European culture, we have to take a third European tradition into account, which is inextricably bound up with Athens: the tradition of Greek tragedy. If we may call Europe a tragic continent, it is not only because its history is characterised by an abundance of real political tragedies, but also because it embodies, as an idea and an ideal, a tragic awareness of the fragility of human life. Instead of reducing the ‘idea of Europe’ to a financial and economic issue, Europe should remain faithful to this idea and ideal.

Jos de Mul, Playful Identities. From narrative to ludic identity formation. (Invited) Public lecture at the Institute of Philosophy, University of Warsaw. Room 4, groundfloor. April 5, 2016, 6:30-8:00 PM.

Digital media technologies increasingly shape how people relate to the world, to other people and to themselves. This prompts questions about present-day mediations of identity. This lecture explores the notion of play as a heuristic lens to look at changing media practices and identity construction. Playful media culture is analyzed far beyond its apparent manifestation in computer games. The central argument of the lecture is that play and games nowadays are not only appropriate metaphors to capture post-modern human identities, but also the very means by which people reflexively construct their identity.

Jos de Mul, Michel Houellebecq’s tragic humanism. Invited lecture in the series Personhood, Law & Literature III organized by the Human Philosophy Project (Warsaw University & Oxford University). Institute of Philosophy, University of Warsaw. Room 4, roundfloor. April 7, 2016, 5-8 PM.

Various authors, including Friedrich Nietzsche and George Steiner, have argued that the tragic worldview, as we find it expressed in Greek tragedy, has become an entirely incomprehensible phenomenon for (post)modern man. The claim defended in this article radically opposes this view. It is argued that tragedy can still teach us something today, and maybe even more so now than in the many intervening centuries that separate us from her days of glory in the fifth century bce. The tragic reveals itself once more in (post)modern society, and nowhere more clearly than in technology, the domain in which we believed the tragic had been domesticated or even eliminated. Referring to the tragic humanism in Michel Houellebecq’s novels The Elementary Particles and The Possibility of an Island it is argued that it is precisely in (post)modern (bio)technologies that we experience the rebirth of the tragic.

Jos de Mul. Deelname aanhet symposium Down to Earth. De geesteswetenschappen en het (grote) publiek. Radboud Universiteit Nijmegen: Grotius1.170, 11 maart 2016, 13:30-16:30.

Moet ons onderzoek altijd toegankelijk & nuttig zijn, of is de oproep tot “valorisatie” juist te ver doorgeslagen?

Hoe verhoudt (wetenschappelijke) kennis zich tot vorm, medium en publiek?

Wat kunnen universiteiten doen om het imago van de humanities te verbeteren?

Jos de Mul. Red de mens! Maar waarvaneigenlijk? Lezing in het kader kader van het NextNature evenement Save the Humans @ The Hoxton. Amsterdam: The Hoxtin: Herengracht 255, 1016BJ Amsterdam, 11 februari 2016, 20:00-23:00.

BEFORE HUMANS BECOME ROBOTS?

Technology and nature…rarely considered to be peas in a pod, until you meet Next Nature, that is. These guys will change the way you think; they’re all about seeing the planet not as a static concept with humans as its antagonist, but seeing ourselves and nature as one, unpredictably changing concept – and tech as a big part of that. With brand new software (3-D printed organs, food, plants, anyone?) and crazy genetic surprises, they’ll prove that biology and technology can be each other’s best friends after all.

The evening will centre around Next Nature’s newest book “Save The Humans," which is all about that bond between us and 'the robots.' Philosopher, artist and scientist (and head of Next Nature) Koert Van Mensvoort will kick off the evening, then there’ll be commentary on the coffee-table-book-gone-smart by co-author Mieke Gerritzen, followed by a talk on  Homo sapiens 3.0 by Jos de Mul, and an introduction to “The Modular Human” by Floris Kaayk. 

‘Course, there’ll be drinks flowing because all the learning is thirsty work, right? Humour, humans, a bit of smarts and a bit of booze – NOT A BAD NIGHT! 

Tickets available now through Hoxtown: http://bit.ly/nnnsave

Jos de Mul. Het genadeloze noodlot. Filosofiecafé Zuthpen, 21 februari 2016.

Marli Huijer & Jos de Mul. De toekomstige mens. Jubileum-weekend over filosofie, wetenschap en politiek. Leusden, Internationale School voor Wijsbegeerte, Leusden. 13 en 14 februari 2016.

In 2016 viert de Internationale School voor Wijsbegeerte haar 100-jarige bestaan. In een jubileumboek blikken we terug op een eeuw filosofie. Maar we kijken vooral vooruit. Het hele jaar buigen we ons over de volgende eeuwvraag: wat moet er op onze agenda staan in de komende honderd jaar?

In dit weekend is het precies een eeuw geleden dat de ISVW werd opgericht. Op 13 februari 1916, om 11.50 uur, passeerde de notariële acte waarmee de stichting ISVW officieel ging bestaan. De oprichters stond een centrum voor levens- en wereldbeschouwing voor ogen waarin alle opvattingen welkom waren, waarin alle theorieën kritisch werden bevraagd en waarin persoonlijke, maatschappelijke en culturele vorming centraal zou staan. Nog altijd is onze school een centrum voor levens- en wereldbeschouwing waarin bildung centraal staat.

Volgens Gudes agoramodel heeft de trainingspraktijk van de school, waarin filosofie en wetenschap hun natuurlijke plaats hebben, een band met de politiek. Dit weekend kijken we wat de filosofie en de wetenschap de politiek zullen voorschotelen. Vervolgens stellen we onszelf de vraag hoe de politiek zal reageren op de filosofische en wetenschappelijke ontwikkelingen van de 21e eeuw.

Dit doen we onder de kundige begeleiding van twee eminente filosofen.

Prof. Jos de Mul, auteur van onder andere Kunstmatig van nature. Onderweg naar Homo Sapiens 3.0 (2014), neemt ons mee door de recente ontwikkelingen in de neurowetenschappen, biotechnologie, en robotica, en schijnt zijn licht op hun betekenis voor ons mensbeeld. Is de mens op weg naar het scheppen van zijn eigen evolutionaire opvolger?

Denker des Vaderlands prof. Marli Huijer bespreekt welke antwoorden de politiek en de maatschappij moeten formuleren om veranderingen van de menselijke natuur in goede banen te leiden. In recente publicaties als Discipline (2013) en Ritme (2015) onderzoekt zij de vrijheden van het moderne leven en de implicaties van nieuwe technologie.

Waar Jos de Mul de techniek vooral ziet als een noodlot dat over ons komt, daar eist Huijer een zeker zeggenschap op. Hierover gaat het debat tussen de twee denkers. Sinds Prometheus het vuur stal van de goden, is de techniek onlosmakelijk verbonden met de menselijke levensvorm, en is het een maar ten dele bij te sturen kracht, stelt De Mul. Volgens hem is het naïef te denken dat de mens het lot zal ontlopen dat alle soorten op aarde ten deel valt: de transformatie naar een andere levensvorm. Maar dat wil niet zeggen dat de toekomstige evolutie van de mens vastligt. Of de mens zal opgaan in een transhumaan wezen, en op welke wijze, of op den duur door kunstmatige wezens zal worden opgevolgd, blijft voorlopig afhankelijk van het technisch handelen van de mens. In een oefening kijken we welke eigenschappen we aan deze homo sapiens 3.0 zouden willen toebedelen. We stellen ons ook de vraag of wij de criteria voor deze toekomstige mens zelf mogen opstellen, of dat Homo sapiens 3.0 dat tegen die tijd toch echt zelf moet doen. Marli Huijer wijst erop dat het sturen van de toekomst vandaag begint. Zij wil dat burgers actief een ‘tegentechnologie’ ontwikkelen, zodat ze een zekere mate van autonomie krijgen over hun apparaten en zodat de juiste moraal in de apparaten wordt ingebouwd. We moeten voorkomen dat we in een toezichtsamenleving belanden waar we continu door apparaten worden gecontroleerd en gestuurd. Met elkaar onderzoeken we of (en zo ja welke) tegentechnologie nodig is.

Data: zaterdag 13 en zondag 14 februari 2016. Aanvang zaterdag 10.30 uur – einde zondag 12.30 uur. 

Eén van de oprichters van de ISVW was Frederik van Eeden. In 2010 hield Jos de Mul ter ere van de 150ste geboortedag van Frederik van Eeden op uitnodiging van het Frederik van Eeden Genootschap onder de titel Etiketten plakken op de golven van de zee: Frederik van Eeden als vitalist de jubileumlezing, die werd gepubliceerd in de Mededelingen  van het Frederik van Eeden-Genootschap (Mededelingen LV. Maart 2011, 6-19). De tekst is integraal te lezen op de website van Jos de Mul.

Jos de Mul. Leven voorbij de genen. Lezing Studium Generale Universiteit Utrecht / Filosofisch Café. Café Hofman, Janskerkhof 17a, Utrecht, 20:15-22:00.

De biologie heeft grote invloed op het mensbeeld. Na Darwin overheerste een visie waarin al wat leefde gezien werd als uitkomst van evolutionaire processen. Bioloog Richard Dawkins bracht de mens terug tot een voertuig van zelfzuchtige genen. Dick Swaab reduceert de essentie van de mens tot processen in het brein. Komen we zo dichter bij een antwoord op wat de mens is?

Volgens filosoof prof. dr. Jos de Mul zijn zulke reductionistische benaderingen van de mens problematisch. Niet alleen worden daarin typisch menselijke eigenschappen ‘wegverklaard’, maar ze impliceren ook een nihilistische moraal. Oxford bioloog Denis Noble stelt een alternatieve benadering van het leven voor. De Mul reflecteert hierop en laat zien dat deze meer recht doet aan de veelzijdigheid van het menselijk leven.

Café 

Jos de Mul. We zijn meer dan ons brein. Publiekslezing in het kader van Radboud Reflects i.s.m. Nijmegen Center for Contemporary European Philosophy.Collegezalencomplex Radboud Universiteit, Mercatorpad 1, Nijmegen, 19:30-21:00.

Joost Zwagerman was ervan overtuigd dat hij erfelijk belast was met dezelfde genen als zijn vader. Nadat zijn vader zelfmoord pleegde, was hij ervan overtuigd dat hem hetzelfde lot beschoren was. En handelde daarnaar.

Met dit voorbeeld wil filosoof Jos de Mul laten zien dat onze biologische eigenschappen vaak bepalen hoe we over onszelf denken. Maar dat dit niet altijd zo hoeft te zijn.

Volgens De Mul moeten wij het beeld dat wij van onszelf hebben niet laten bepalen door onze genen of ons brein. We hoeven onszelf niet louter op een natuurwetenschappelijke manier te bekijken en verklaren.

De mens creëert betekenis en cultuur, en heeft daarin ook altijd een bepaald zelfbegrip, dat niet alleen bestaat uit lichamelijkheid. Ook verschijnselen als betekenis, moraal en kunst maken een evolutionaire ontwikkeling door.

Jos de Mul is hoogleraar wijsgerige antropologie aan de Faculteit der Wijsbegeerte van de Erasmus Universiteit Rotterdam. Hij publiceerde onder meer de boeken De domesticatie van het noodlot. De wedergeboorte van de tragedie uit de geest van de technologie (5de druk 2015) en Kunstmatig van nature. Onderweg naar Homo sapiens 3.0 (2014). Zijn werk werd bekroond met de Praemium Erasmianum en Socrates wisselbeker en is in meer dan een dozijn talen vertaald.

Voorafgaand aan deze avond geeft Jos de Mul een seminar bij het Nijmegen Center for Contemporary European Philosophy. U vindt hun website hier.

Deelname

Deelname kost € 5,- | Alumnipashouders van de RU € 4,- | Medewerkers van de RU, studenten, scholieren en Radboud Reflects-abonnees gratis

Jos de Mul. Human Nature after Neo-Darwinism. Lecture and Seminar with prof. Jos de Mul. Nijmegen: Radboud University, February 15, 2016.

AbstractIn the course of the 20th century the so-called Modern Synthesis of Neo-Darwinism has become the dominant paradigm in modern biology. First, it is explained how and why Darwin’s broad definition of evolution, in which the environment plays an important role, was narrowed down by Neo-Darwinism to a radical gene-centric view.  Next, the paradigm shift taking place today in ‘postgenomic’ evolutionary biology and genetics is discussed. It is argued that this shift opens the way to a more humane conception of evolution, more in line with Darwin’s view. Finally, I will discuss some of the implications of this paradigm shift for human self-reflection, taking The Music of Life. Biology Beyond Genes of systems biologist Denis Noble as a starting point.

KeywordsNeo-Darwinism, Dennis Noble, gene-centrism, postgenomics, agency, human self-reflection

Jos de Mul. Turing for movie lovers. Artificial intelligence in Her, Ex Machina, and Uncanny. Amsterdam, Studium Generale Rietveld Academie, Amsterdam, 20 januari 2016.

The British mathematician, computer scientist and philosopher Alan Turing (1912 -1954) is not only the inventor of the programmable computer, but also one of the pioneers of artificial intelligence. He also invented the imitation game, a test of a machine’s ability to exhibit intelligent behavior equivalent to, or indistinguishable from, that of a human. This so-called Turing test plays a prominent role in several recent science fiction movies, such as Her (2013), Ex machina (2015), and Uncanny (2015). In his lecture Jos de Mul will discuss what these movies tell us about the present hopes and fears that surround artificial intelligence and robots.

Jos de Mul.  Angst voor de Ander. Paneldiscussie. Amsterdam, De Balie, (i.s.m. Volkskrant, KNAW en NEMO), 18 januari 2016.

, De Balie, (i.s.m. Volkskrant, KNAW en NEMO), 18 januari 2016.

“De hel, dat zijn de Anderen” Sartre

Sartre beschreef in zijn eenakter Met gesloten deuren hoe het leven “wordt gevoeld, wordt beschouwd" via anderen. Het zijn de anderen die ons bewust maken van onszelf, en we hebben hen nodig om te bestaan.

Het KennisCafé start het jaar 2016 met een flinke portie Angst voor de Ander. Wie is die ander? De buurvrouw, de buitenlander, de buitenstaander, wijzelf? En omdat wij allemaal ook de ander zijn, is het belangrijk te weten hoe dat systeem werkt. Uit onderzoek blijkt dat we binnen seconden een ‘wij & zij’ kunnen creëren, ook binnen homogene groepen, de geschiedenis leert dat niets zo verbroederd als een gemeenschappelijke vijand, of vijandbeeld. ‘De ander’ werkt! Het geeft kracht, geeft macht, saamhorigheid.

Het creëren van de ander heeft waarschijnlijk nut, evolutionair. Voor de veiligheid, voor groepsvorming, of het bepalen van de eigen identiteit. Misschien kunnen we ons wel alleen ontwikkelen in strijd met anderen, zoals een markt werkt door competitie.

Moderator Martijn van Calmthout praat met o.a. Liesbeth Sterck (sociaal gedrag van dieren, Universiteit Utrecht), Lotte Jensen (historicus, neerlandicus, Radboud Universiteit) Jos de Mul (filosofie van mens en cultuur, Erasmus Universiteit Rotterdam) en Daniël Wigboldus, (sociaal psycholoog, Radboud Universiteit Nijmegen) en Peter Burger (journalistiek en nieuwe media, Universiteit Leiden) over de mechanismen, voordelen, nadelen en gevolgen van de Angst voor de Ander.

Jos de Mul. Database Identity: between construction and control. Invited lecture at the 1st Thinkers’ Summit of Translingual Communication on Life: Data, Symbol and Wisdom. Beijing: Department of Journalism and Communication. Beijing University, January 10-11, 2016.

Jos de Mul. Filosofische sciencefiction. Publiekscollege in de serie Filmexperts van Filmtheater Fraterhuis. Zwolle: Filmtheater Fraterhuis, Celekwartier Zwolle, 21 november 2015, 11:00-14:00 uur.

De Fraterhuis Academie is sinds 2014 dé plek waar filmliefhebbers wat kunnen opsteken over binnen- en buitenlandse filmcultuur. Het Fraterhuis nodigt filmkenners uit om in één van onze filmzalen college te geven over aspecten uit de rijke filmgeschiedenis en cinematografische actualiteit.

Zaterdag 21 november
FILOSOFISCHE SCIENCEFICTION – Jos de Mul. Als hoogleraar Filosofie van Mens en Cultuur aan de Erasmus Universiteit Rotterdam is prof.dr. Jos de Mul onder meer gespecialiseerd in de impact van technologie op mens en cultuur. Hij is winnaar van de Socratesprijs en publiceert regelmatig wijsgerige essays in de dagbladen NRC, de Volkskrant en Trouw. Tot zijn boekpublicaties behoort onder andere Kunstmatig van nature. Onderweg naar Homo sapiens 3.0. Aan de hand van de televisieserie Real Humans en recente films als Her, Ex Machina en Uncanny vertelt hij over sciencefiction, robotica en de relatie tussen mens en machine. Zie voor een voorproefje zijn recente essay in Trouw over deze films.

Jos de Mul. Antigone Unplugged. Gesprek met regisseur Erik Snel na afloop van de theatervoorstelling Antigone unplugged van Theatergroep Aluin. Amsterdam: Theater Oostblok. Sajetplein 39, Amsterdam, 14 november 2015, 20:00 uur.

De tragedie van Sofokles gaat over een jonge vrouw die net zo eigengereid is als haar vader, de inmiddels afgezette koning Oidipous. Ze wil zich niet neer leggen bij het gezag van haar oom en voogd, Kreon, de nieuwe koning. Haar broers Eteokles en Polyneikes hebben elkaar gedood in de oorlog. Eteokles vocht voor het vaderland, Polyneikes voor de vijand. Daarom krijgt Eteokles van Kreon een staatsbegrafenis en blijft het lijk van Polyneikes onbegraven als schrikvoorbeeld liggen, ten prooi aan de zon en de gieren. Antigone negeert het verbod van de koning en probeert haar broer te begraven. Gestuurd door haar geweten en de wetten van de goden gaat ze in tegen het verbod van Kreon, omdat ze de wereldse wetten van ondergeschikt belang acht. Kreon is furieus. Beide argumenten klinken aanvankelijk aannemelijk. Maar al gauw verdwijnt de redelijkheid en staat er een koppige puber tegenover een heethoofdige heerser. Met rampzalige gevolgen.

Regisseur Erik Snel over Antigone: “Het mooie en universele van de tragedie is dat Antigone weliswaar vecht voor de goede zaak maar tegelijk steeds hardnekkiger de orde van de samenleving ondermijnt. Kreon is een koning die begint vanuit redelijkheid maar algauw totaal verstard raakt in het eigen gelijk. Het altijd actuele, tragische conflict tussen gevoel en verstand loopt volkomen uit de hand loopt en kost meer mensenlevens dan wie dan ook had voorzien. Als toeschouwer wordt het je niet makkelijk gemaakt om partij te kiezen en dat tot het eind toe vol te houden. Gevoelsmatig en verstandelijk schuurt het verhaal met onze moraal en dat maakt het stuk zo belangrijk. Voor mij gaat Antigone dan ook over het onderhouden van een lenige geest. Een die niet uit angst of bitterheid verstijft en krimpt.”

Antigone Unplugged is na Oidipous en Medea alweer de derde unplugged-voorstelling van Theatergroep Aluin. Zonder decor maar met de kracht van de tekst en het spel kan op elke locatie gespeeld worden. Van huiskamer tot schoollokaal, van binnentuin tot foyer.

Tekst: Sofokles
Vertaling: Gerard Koolschijn

Extra op 13 & 14 november theater Oostblok:

Eens per maand organiseert theater Oostblok in Amsterdam rond voorstellingen met grote thema’s, die stof tot nadenken geven, extra programma. Wetenschappers, schrijvers, andere kunstenaars of ervaringsdeskundigen delen hun kennis en gaan in gesprek.

Vrijdag 13 november een gesprek met rechtsfilosoof Iris van Domselaar over professionele moed en tragische keuzes in de rechtspraak. Ook als rechtspraak volledig aan alle kwaliteitseisen voldoet, is zij volgens Van Domselaar veel breekbaarder dan wordt gedacht. Een rechter moet soms tragische keuzes maken. Bijvoorbeeld bij de uithuisplaatsing van kinderen, als een op zichzelf juiste beslissing gepaard gaat met een tragisch verlies. Het tragische karakter van zo’n beslissing verdient volgens Van Domselaar expliciete erkenning. Zij noemt dat ‘een vorm van respect voor de verliezende burger.’

Zaterdag 14 november praten we met professor dr. Jos de Mul, hoogleraar filosofie van mens en cultuur aan de Erasmus Universiteit Rotterdam, en regisseur Erik Snel. In 2004 schreef Jos de Mul een artikel in NRC getiteld ‘Het tragische continent’ waarin hij de aandacht vestigt op een naast Christendom en rationalisme, vaak veronachtzaamde traditie in Europa: de tragische. Nu, meer dan 10 jaar later wordt het belang ervan nog steeds onderschat.

Jos de Mul. Encyclopedias, hive minds and global brains. A cognitive evolutionary account of Wikipedia. Invited lecture at the Conference 'Reading Wikipedia', Trippenhuis Building KNAW, Kloveniersburgwal 29, Amsterdam, 23 november 2015.

International Academic Conference 'Reading Wikipedia'

10:00 - 17:00

One day academic conference in the KNAW on the occasion of the Erasmus Prize 2015 for the Wikipedia Community. Researchers, authors, activists and policy makers address topical issues around Wikipedia.

 

The Uniqueness of Wikipedia as a Platform
Keynote speech by José van Dijck, president KNAW (Royal Academy of Arts and Sciences).

Wikipedia and the Quest for Universal Knowledge
On the historical, cultural and philosophical aspects of Wikipedia. With Charles van den Heuvel, Jos de Mul, Sabine Niederer and Erinç Salor. Moderated by Frank van Vree.

Wikipedia as a Memory Institution. The Limits of the Open Model
On the role of knowledge institutions, freedom of information, public media and copyright. With Victoria Anderica, Phoebe Ayers, Christophe Depreter, Dimitar Dimitrov, Andres Guadamuz, Lucie Guibault, Bregtje van der Haak, Julia Reda and Heijo Ruijsenaars. Moderated by Paul Keller.

The Research Affordances of Wikipedia
On how Wikipedia itself can be a new source for academic research. With Fabian Flöck, Mark Graham, Brent Hecht, Ellen Rutten and Tommaso Venturini. Moderated by Richard Rogers.

Jointly organised by the Royal Netherlands Academy of Arts and Sciences, University of Amsterdam, European Cultural Foundation and Kennisland.
Entrance free of charge. Registration via KNAW.

Jos de Mul. Premodern, modern, and postmodern art in the age of globalization. Invited lecture at the symposium From Modernisation to Globalisation. Hangzhou, November 4, 2015.

Jos de Mul. de Kentering: over Zen, kunst, technologie en zinvol geweld. Openingslezing Kunst10daagse Bergen. Bergen, 16 oktober, 2015.

Zo’n groot bestand?
Het was vast heel erg nuttig.
Nu is het weg.

Kunst heeft vele gezichten. Kunst kan – als decoratie of recreatie– ons leven veraangenamen, maar zij kan ook verontrusten, de vertrouwde kaders van de ervaring doorbreken en  zo een Kentering in ons bestaan teweeg brengen. In het laatste geval is kunst nauw verwant aan Zen. In de woorden van Zenmeester Daisetz T. Suzuki, “Zen bezit een revolutionaire geest, en wanneer zaken dreigen vast te lopen – zoals dat gebeurt wanneer we zuchten onder het gewicht van conventionalisme – doet Zen zich gelden en toont het zich als een destructieve kracht”. Net als grote kunstwerken verzet Zen zich tegen orde, omdat orde, van welke orde dan ook, ons verhindert de wereld te ervaren in haar volheid, die door geen enkel begrip, geen enkele vorm kan worden gevat.

In zijn lezing zal Jos de Mul ingaan op de rol die door Zen geïnspireerde kunst kan spelen in onze huidige door een technologische orde getekende cultuur. 

Jos de Mul. The biotechnological sublime. Lecture at the Vrij Nederland Everything is algorithm session at the Brainwash Festival. Amsterdam, Agnietenkapel, 5PM, October 24, 2015.

Every once in a while we experience something extraordinary, something that lifts you above everyday reality . Such ‘awesome’ experiences might happen when we come across a magnificent landscape, hear a piece of music that really moves us, or when we fall deeply in love. Traditionally these kinds of extraordinary experiences are called “sublime”. In the following I will present some reflections on one particular kind of sublimity: the technological.

I will develop my  argument in three parts. First I will point out the meaning and history of the concept of the sublime. Next, I will argue that in de twentieth century, the sublime has transformed from a natural to a technological category. In the third and last part I will defend the thesis that in the age of sublime algorithms, the  sublime becomes a natural category again, which leaves us with some uncanny questions.